Η Επιλογή του Συστήματος ΤηλεκατεύθυνσηςΠρώτο Μέρος[ Δεύτερο Μέρος ]
ΕΙΣΑΓΩΓΗΟ σημερινός αερομοντελιστής που επιλέγει σαν μέσο διακυβέρνησης την ασύρματη επικοινωνία, έχει μεγαλύτερους στόχους από το να οδηγήσει μακρυά το μοντέλο του και να το ξαναφέρει πίσω. Είτε πρόκειται για ακροβατικό, είτε για ανεμόπτερο, είτε για οποιοδήποτε άλλο τύπο μοντέλου, η επικοινωνία με τον δέκτη εκεί ψηλά πρέπει να διακρίνεται από πιστότητα. Κι αν δεχτούμε τον κανόνα ότι το σύστημα θα καλύψει μία γενιά μοντέλων (από το εκπαιδευτικό έως το αγωνιστικό), η κοινή λογική μας λέει και πάλι ότι πρέπει να διαλέξεις μόνο ένα, αλλά καλό σύστημα.Τα σύγχρονα συστήματα είναι άριστα δείγματα ηλεκτρονικής τεχνικής, φτιαγμένα από γνωστούς οίκους της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ιαπωνίας. Μπορούμε δε να ισχυριστούμε ότι, ο ασθενής κρίκος της επικοινωνίας βρίσκεται πλέον στο μοντέλο και στα μηχανικά μέρη του ή στους συσσωρευτές τροφοδοσίας τους και όχι στο ηλεκτρονικό μέρος όπως συνέβαινε πριν μερικά χρόνια. Οπως θα περίμενε κανείς, από την ταχύτητα εξέλιξης των ηλεκτρονικών και τον συναγωνισμό των εταιρειών, τα νέα συστήματα έχουν πάρα πολλές δυνατότητες, ίσως περισσότερες απ' ότι χρειάζεται στην πράξη ο αερομοντελιστής, που αυξάνουν τις δυσκολίες χρήσης και φυσικά το κόστος. Οι περισσότεροι υποψήφιοι αγοραστές μιάς τηλεκατεύθυνσης είναι νέοι με μικρό χαρτζιλίκι αλλά με μεγάλη αγάπη στο άθλημα και επιμονή να ασχοληθούν με την εξελιγμένη τεχνολογικά κατηγορία του. Πως θα αγοράσουν λοιπόν το καλύτερο αλλά συγχρόνως και ακριβότερο σύστημα; Το επιθυμητό χαρακτηριστικό του συστήματος είναι να επικοινωνεί με τον δέκτη που έχει το μοντέλο και να ελέγχει όλα τα servo χωρίς διακοπές. Τα συστήματα που μπορούν να καλύψουν απλά αυτή την απαίτηση δεν είναι ακριβά. Με τις πληροφορίες που ακολουθούν θα μπορέσεις να τα ταξινομήσεις με κριτήριο τις δυνατότητές τους και να κάνεις την σωστή αγορά.
Παλαιά συστήματα τηλεκατεύθυνσης στο μουσείο της ΑΜΑ.
Από ποιά μέρη αποτελείται ένα πλήρες σύστημα τηλεκατεύθυνσης; κάνε κλικ στην εικόνα
Πως λειτουργεί το σύστημα σε γενικές γραμμές; κάνε κλικ στην εικόνα
Ο πομπός στέλνει συνεχώς ένα σήμα διαμορφωμένο με εντολές για την θέση κάθε σέρβο.
Ο δέκτης πιάνει το σήμα, το αποκωδικοποιεί και το προωθεί στα αντίστοιχα servo.
Οταν τα χειριστήρια του πομπού είναι στην ουδέτερη θέση τότε και τα servo παραμένουν
κεντραρισμένα. Μετακινώντας ένα χειριστήριο προς μία κατεύθυνση τροποποιείται το σήμα
και στρίβει το αντίστοιχο servo στην προκαθωρισμένη φορά (δεξιά ή αριστερά).
Εάν το ίδιο χειριστήριο μετακινηθεί αντίθετα, θα κινηθεί το ίδιο servo, αλλά προς την
αντίθετη φορά.
Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα της ταυτόχρονης λειτουργίας όλων των καναλιών δηλαδή
του ταυτόχρονου ελέγχου της θέσεως όλων των συνδεδεμένων servo. Εδώ βρίσκεται και η δυσκολία
στον χειρισμό. Πρέπει να μάθεις να αξιοποιείς το δώρο αυτό προς όφελος της πτήσης, όπως ο
καλλιτέχνης χρησιμοποιεί όλα τα σχοινάκια για να ζωντανέψει την μαριονέτα του.
Διευκρινίζουμε ότι πολλά από τα στοιχεία που αναλύουμε εδώ δεν αφορούν τα μικρά συστήματα
που προσφέρονται με διάφορα παιχνίδια.
Πάρα πολλά μοντέλα αρχικής εκπαίδευσης, σχεδιασμένα με ικανοποιητικό βαθμό ευστάθειας,
χρειάζονται μόνο 2 ή 3 κανάλια. Αυτό οδηγεί τον νέο αερομοντελιστή στο συμπέρασμα οτι ένα
σύστημα με τον αντίστοιχο αριθμό καναλιών και μικρό κόστος θα είναι ότι πρέπει. Τι θα κάνει
όμως όταν πολύ σύντομα θα χρειάζεται κι άλλα κανάλια;
Αυτός που μπορεί να δει μπροστά δεν θα καταδικαστεί σε μειωμένες δυνατότητες χειρισμών.
Επιλέγει από την αρχή το σύστημα που θα τον καλύπτει και στο μέλλον ή το σύστημα που μπορεί
να επεκταθεί σε άλλη φάση χωρίς δυσανάλογο κόστος. Η άποψή μας είναι ότι το σύστημα δεν
πρέπει να έχει λιγότερα από τα 4 πρωτεύοντα κανάλια. Ενα - δύο παραπάνω δεν διαφοροποιούν
σημαντικά την τιμή του πομπού και του δέκτη.
Το σύστημα τ/κ μπορεί να λειτουργήσει χωρίς πρόβλημα έστω και αν δεν συνδεθούν όλα τα servo.
Οι εντολές εκπέμπονται και λαμβάνονται κανονικά, για όλα τα κανάλια, απλά κινούνται μόνο τα
servo που είναι συνδεδεμένα.
Με βάση το παραπάνω, πολλοί κατασκευαστές πουλάνε μαζί με τον πομπο-δέκτη από ένα έως τρία
servo. Ετσι όχι μόνο κρατούν την αρχική τιμή του συστήματος χαμηλά, αλλά επιτρέπουν στον
αερομοντελιστή να συμπληρώσει το σύστημα με όποιο τύπο servo θέλει από την μεγάλη ποικιλία
που υπάρχει με κριτήριο τις τεχνικές προδιαγραφές και το κόστος.
Η συχνότητα επικοινωνίας πομπού-δέκτη είναι ένα σοβαρότατο στοιχείο που πρέπει να ερευνηθεί
πρίν την αγορά του συστήματος. Τα κριτήρια είναι τέσσερα:
"Ιπτάμενες" και "επίγειες" συχνότητεςΕδώ πρέπει να αναφέρουμε την ανάγκη της μοιρασιάς των επιτρεπομένων συχνοτήτων σε μία ομάδα για τα επίγεια τηλεκατευθυνόμενα μοντέλα (αυτοκίνητα και πλοία) και σε μία άλλη για τα ιπτάμενα (αεροπλάνα και ελικόπτερα). Οσο και αν είναι δυνατόν να γίνει έλεγχος των συχνοτήτων στα μοντελοδρόμια (σε συγκεκριμένους χώρους) που συγκεντρώνουν το 100% των αερομοντελιστών, δεν είναι δυνατόν να γίνει στον ευρύτερο χώρο ιδίως γύρω από ένα μοντελοδρόμιο. Ο νέος με το μοντέλο αυτοκίνητο ή το πλοίο μπορεί να βρεί κατάλληλους χώρους πιό εύκολα από τον αερομοντελιστή, και να πάει εκεί να λειτουργήσει το σύστημά του αγνοώντας την ύπαρξη του κοντινού μοντελοδρομίου. Για να μην υπάρχουν λοιπόν τέτοιου είδους παρεμβολές, τα κράτη απεφάσισαν να μοιράσουν τις διαθέσιμες συχνότητες σε "επιτρεπόμενες μόνο για ιπτάμενα μοντέλα" και σε "επιτρεπόμενες μόνο για επίγεια μοντέλα". Είναι ευνόητο ότι ο έλεγχος αυτού του απαραίτητου διαχωρισμού μπορεί να γίνει αποτελεσματικά μόνο από τα καταστήματα ειδών μοντελισμού την στιγμή που πουλάνε το σύστημα.Κύκλωμα Επιλογής συχνοτήτων (Synthesizers)Μας δίνουν τη δυνατότητα να επιλέγουμε την συχνότητα εκπομπής το πομπού γυρίζοντας δύο διακόπτες, όπως στους ασυρμάτους των αεροπλάνων κ.λ.π. Για να γίνει αυτό όμως πρέπει ο πομπός να είναι κλειστός. Στην αντίθετη περίπτωση, τη στιγμή που αλλάζει κάποιος συχνότητα από την μία άκρη έως την άλλη της μπάντας θα έκανε παρεμβολή σε όλα τα άλλα συστήματα που λειτουργούσαν ταυτόχρονα. Σε συνδυασμό με αυτή τη τεχνολογία, υπάρχουν δέκτες που συντονίζουν αυτόματα στην συχνότητα που επιλέγεται να εκπέμψει ο πομπός ΤΟΥΣ.Ποιός τύπος διαμόρφωσης είναι προτιμότερος;Τα συστήματα AM είναι φθηνότερα αλλά η επικοινωνία μέσω FM είναι πιστότερη. Το FM απορρίπτει καλύτερα τις μικροπαρεμβολές που πάντα υπάρχουν στον "αέρα", και δεν επηρεάζεται από τον στατικό ηλεκτρισμό της ατμόσφαιρας. Σήμερα όλα τα συστήματα είναι FM, με διάφορες παραλλαγές και ονομασίες SSM, FMsss, FMSI.
Ας ξεκαθαρίσουμε εδώ μία πλάνη: Το FM δεν είναι απρόσβλητο στην παρεμβολή ενός ΑΜ της
ίδιας συχνότητας, ούτε και αντίστροφα.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣΟ πομπόςΕίναι η βάση, μα και η βιτρίνα του συστήματος, γιατί τα χαρακτηριστικά του επηρεάζουν πολύ τον υποψήφιο αγοραστή.Η καταλληλότητα για τους τύπους των ιπτάμενων μοντέλωνΤο πρώτο πράγμα που πρέπει να εξετάσει ο αερομοντελιστής είναι αν ο πομπός απευθύνεται σε ιπτάμενα μοντέλα ή σε μοντέλα αυτοκινήτων ή σε μοντέλα πλοίων. Είναι προφανές ότι πομποί που έχουν σχεδιαστεί αποκλειστικά για τις δύο άλλες κατηγορίες δεν κάνουν για ιπτάμενα μοντέλα.Η δεύτερη σημαντική λεπτομέρεια είναι αν ο πομπός (που είναι κατάλληλος για ιπτάμενα μοντέλα) απευθύνεται σε όλους τους τύπους των ιπτάμενων μοντέλων ή μόνο για μοντέλα αεροπλάνων ή μόνο για μοντέλα ελικοπτέρων. Αυτό καθορίζεται από το είδος και την ανάπτυξη των διαφόρων διακοπτών για τις δευτερεύουσες λειτουργίες ή/και από το πρόγραμμα του υπολογιστή του. Συνήθως οι μοντέρνοι πομποί με υπολογιστή έχουν και τις τρείς δυνατότητες προγραμματισμού (αεροπλάνα, ανεμόπτερα, ελικόπτερα).
  Αριστερά: Ο κλασσικός πομπός με δύο χειριστήρια. Μέση: Πομπός με ένα χειριστήριο τριών αξόνων. Δεξιά: Πομπός Ευρωπαϊκού στυλ Το σχήμα του πομπούΟ ενδιαφερόμενος πρέπει να αποφασίσει αν εξυπηρετείται καλύτερα εργονομικά από το κλασσικό Ιαπωνικό/Αμερικάνικο σχήμα πομπού ή από το Ευρωπαϊκό σχήμα του πομπού. Οι πρώτοι κρατιώνται με τις παλάμες (εναλλακτικά μπορούν να κρεμαστούν από τον λαιμό) ενώ οι δεύτεροι μπαίνουν σε μία οριζόντια βάση για μεγαλύτερη σταθερότητα και λόγου του όγκου και του βάρους τους αναγκαστικά κρεμιώνται από τον λαιμό.
Τα stickΤα stick είναι οι μοχλοί ελέγχου των βασικών λειτουργιών του πομπού. Τα stick μπορεί να είναι μονοαξονικά, διαξονικά ή τριαξονικά. Οσα προορίζονται για να ελέγχουν τα κύρια πηδάλια, έχουν ελατήρια και επιστρέφουν αμέσως στο κέντρο τους μόλις αφεθούν ελεύθερα. Το ακριβές κεντράρισμα, χωρίς τζόγους, είναι απαραίτητο. Το stick που ελέγχει τον κινητήρα δεν έχει ελατήριο επαναφοράς στην κατεύθυνση αυτή, αλλά μία καστάνια, για να μένει στις διάφορες θέσεις που απαιτεί η πτήση.
Αριστερά: stick ενός άξονα - ελέγχει ένα κανάλι. Μπορεί να είναι τοποθετημένο
και στην κάθετη διεύθυνση.
Αν κρατάμε τον πομπό με τις παλάμες και τα stick με τους αντίχειρες, τότε αυτά πρέπει να είναι
κοντά. Αν ο πομπός κρεμιέται (με μία βάση) από τον λαιμό, τότε μπορούμε να πιάσουμε τα stick
με τα δύο δάχτυλα (αντίχειρα και δείκτη) γι' αυτό πρέπει να είναι μακρυά. Συμφέρει το ύψος
των stick να είναι ρυθμιζόμενο.
Ενώ το αεροπλάνο έχει ένα stick, ποδωστήρια και "μανέτα", οι μοντελιστές πρέπει να κάνουν τα ίδια μόνο με τα stick του πομπού. Ο κλασσικός μοντελιστικός πομπός έχει δύο stick (όλες οι άλλες παραλλαγές ή έχουν εκλείψει ή κυκλοφορούν σε μικρό ποσοστό). Ανάλογα με την κατανομή των 4 κυρίων ελέγχων (καναλιών) στα δύο stick, έχουμε 4 συνδυασμούς που ονομάζουμε "modes".
Το mode II προτιμάται από τους περισσότερους αερομοντελιστές, γιατί το δεξί stick που ελέγχει τα ailerons και elevator αναπαριστά το χειριστήριο ενός μεγάλου αεροπλάνου. Αντίθετα τα mode I και mode III βρίσκουν όλο και πιό πολούς υποστηρικτές γιατί έχοντας τα δύο προαναφερθέντα πηδάλια σε διαφορετικά stick υποτίθεται ότι τα ελέγχουν καλύτερα. Το mode IV συναντάται σπάνια, όπως επίσης και τα τριαξονικά single sticks που απευθύνονται μόνο σε δεξιόχειρες.
Δεν είναι περίεργο ότι ανάλογα με την γεωγραφική περιοχή επικρατούν και διαφορετικά modes, αφού
ο νέος μαθαίνει από τους παλιότερους με το mode που έμαθαν να πετάνε κι αυτοί. Το πιθανότερο είναι ότι με όποιο mode μάθεις να πετάς, θα συνεχίσεις σε όλη σου την αερομοντελιστική καριέρα. Δεν είναι εύκολο μετά από χρόνια εξοικίωσης και ανάπτυξης των ανακλαστικών σου να πετάξεις με άλλη διάταξη χειρισμών χωρίς να δώσεις κάποια λάθος κίνηση.
Κατά την αγορά του συστήματος πρέπει να εξασφαλίσεις είτε ότι ο πομπός θα έχει από την αρχή το mode που επιθυμείς, είτε ότι η αλλαγή από το ένα mode στο άλλο είναι εφικτή.
Το σχήμα δείχνει μηχανικά trim
Σπρώχνοντας λίγο ένα trim αλλάζει το ουδέτερο σημείο του πηδαλίου. Ανεξάρτητα από αυτό, το χειριστήριο δίνει κανονικό σήμα, με τη διαφορά ότι το πηδάλιο ξεκινά από νέο ουδέτερο σημείο, με την ολική διαδρομή κατανεμημένη εκατέρωθεν. Το trim μπορεί να κινήσει το servo μέχρι το 10% της ολικής διαδρομής του. Τα μηχανικά τριμ δεν έχουν αυτόματη επαναφορά στο κέντρο, δηλαδή μένουν όπου τα σπρώξεις. Τα ηλεκτρικά trim επανέρχονται στο κέντρο αλλά σ' αυτή την περίπτωση δεν μπορείς να αντιληφθείς με μιά ματιά πόσο τριμ έχεις δώσει στο συγκεκριμένο κανάλι.
|
 Πρώτη σελίδα/Home |
 Περιεχόμενα |
Η κίνηση των servo ακολουθεί την κίνηση των χειριστηρίων με αναλογία (proportional). Πράγματι αν κινήσουμε το χειριστήριο έως ένα ποσοστό της διαδρομής και το servo θα κινηθεί έως το ίδιο ποσοστό της ολικής δυνατής διαδρομής του. Επίσης όσο χρόνο κρατάμε το χειριστήριο σταθερό με μία κλίση, το servo θα μένει ακίνητο στην θέση με την αντίστοιχη εκτροπή. Για ορισμένες εντολές όπως το ανέβασμα ή κατέβασμα του συστήματος προσγείωσης, χρησιμοποιούμε διακόπτη δύο θέσεων και το servo κινείται αναγκαστικά
από άκρη σε άκρη.