Η Επιλογή του Συστήματος Τηλεκατεύθυνσης

Δεύτερο Μέρος


[ Πρώτο Μέρος ]

 

Ο υπολογιστής (processor).

Οι ρυθμίσεις στα rates, mixers, snaps κ.λ.π. θέλουν πολλές πτήσεις για να οριστικοποιηθούν. Δεν είναι δυνατόν για να πετάξεις με ένα δεύτερο μοντέλο - με τον ίδιο πομπό - να χαλάς τις ρυθμίσεις του πρώτου. Ούτε συμφέρει να έχεις περισσότερους από ένα πομπό. Την δεκαετία του '80, μερικοί κατασκευαστές σκέφτηκαν να συγκεντρώσουν όλα τα απαραίτητα ποτενσιόμετρα των ρυθμίσεων σε κασέτα. Με μία κασέτα για κάθε μοντέλο έλυνες το πρόβλημα.

Το σύστημα αυτό, που ήταν και πάλι ακριβό, ξεπεράστηκε πολύ γρήγορα με την χρήση ενός μικρού ηλεκτρονικού υπολογιστή. Ολες οι ρυθμίσεις που αναφέραμε προηγουμένως και ότι ακόμα μπορεί να σκεφτεί κανείς ρυθμίζεται μέσα από το πρόγραμμα του υπολογιστή και ενεργοποιούνται αν χρειάζεται με διακόπτες. Κάθε μοντέλο έχει ένα φάκελο (file) στην μνήμη του υπολογιστή που αποθηκεύονται οι ρυθμίσεις του. Η επιλογή του φακέλου κάθε μοντέλου γίνεται πολύ εύκολα μέσω του μενού του προγράμματος.

Η μνήμη (ανάλογα με τον πομπό) μπορεί να δεχθεί πληροφορίες για 2 έως και 30 μοντέλα. Πολλοί πομποί παίρνουν δισκέττες με μικρότερη χωρητικότητα που όμως εναλλάσσονται. Πολλές από τις ρυθμίσεις μπορούν να γίνουν στην διάρκεια της πτήσης. Μπορείς επίσης να αποθηκεύσης για το ίδιο μοντέλο διαφορετικές ομάδες ρυθμίσεων ανάλογα με το αν πετάς σε πυκνή ή αραιή ατμόσφαιρα κ.λ.π.

Τι προσφέρει το κύριο μενού του υπολογιστή του πομπού;

Συνήθως οι μοντέρνοι πομποί με υπολογιστή έχουν τη δυνατότητα επιλογής προγράμματος μεταξύ των τριών τύπων μοντέλων όπως : μηχανοκίνητα αεροπλάνα, ανεμόπτερα και ελικόπτερα) και των ποικιλιών αυτών (π.χ ακροβατικά, ανεμόπερα F3B κ.λ.π.)

Σε κάθε φάκελλο μνήμης, πρέπει να επιλέξεις τον τύπο του μοντέλου (αεροπλάνο, ανεμόπτερο, ελικόπτερο κ.λ.π.) τη διαμόρφωση, το mode, να ορίσεις το όνομα του μοντέλου κ.α. Μετά μπορείς να μπείς στο δευτερεύον menu και να ορίσεις τις δυνατότητες χειρισμών.

Ποιές είναι οι δυνατότητες προ-ρυθμίσεων και χειρισμών που μπορεί να έχει το πρόγραμμα του πομπού;

Οι δυνατότητες είναι πολλές. Θα αναφέρουμε μόνο τις κλασσικές επιλογές:

  • Αλλαγή της φοράς περιστροφής όλων των servo (servo reversing). Κάνει την εγκατάσταση παιχνίδι. Servo που είναι συνδεδεμένα παράλληλα σε ένα κανάλι αλλάζουν και τα δύο μαζί την περιστροφή τους.
  • Μείωση του τέρματος περιστροφής των sero αριστερά - δεξιά (travel limit). Χρησιμοποιείται όταν κάποια μηχανική αιτία εμποδίζει το servo να εκτελέσει όλη την διαδρομή του. Περιορίζοντας την δυνατότητα περιστροφής του το servo δεν ζορίζεται στα άκρα και δεν καταναλώνει υπερβολικό ρεύμα.
  • Διπλή ή τριπλή επιλογή αναλογίας κινήσεων (dual rate, triple rate). Είναι η δυνατότητα επιλογής μικρότερης αναλογικά στροφής του servo με την κίνηση του stick. Βοηθάει όταν το μοντέλο είναι ευαίσθητο στις μεγάλες κινήσεις, ιδίως στις μεγάλες ταχύτητες. Οι δύο ή τρείς προρυθμισμένες επιλογές μπορούν να ενεργοποιηθούν στην διάρκεια της πτήσης με ένα διακόπτη (ένα διακόπτη για κάθε κανάλι ή ένα για δύο και τρία ταυτόχρονα).
  • Εκθετική αναλογία κινήσεων (exponential rate). Κινώντας το stick γύρω από το ουδέτερο, το servo στρίβει λιγότερο, όσο όμως συνεχίζει να εκτρέπεται το stick, το servo στρίβει όλο και περισσότερο, ώστε στην άκρη να έχει ολοκληρωθεί όλη η δυνατή περιστροφή. Βοηθάει όταν θέλουμε την δυνατότητα μικροκινήσεων έχοντας διαθέσιμη άμεσα και την μεγάλη κίνηση.
    Ορισμένοι πομποί έχουν και ανάποδο exponential. Με αυτό η κίνηση κοντά στο κέντρο είναι κανονική και όσο απομακρύτεται από αυτό μειώνεται εκθετικά.

Τρεις δυνατότητες ανταπόκρισης σέρβο στην κίνηση του στικ του πομπού.
αριστερά: DUAL RATE= μεγάλη ή μικρή αναλογική ανταπόκριση
μέση: VTR (variable trace rate) = μικρή αρχικά ανταπόκριση και από ένα σημείο και μετά μεγαλύτερη έως ότου στην άκρη ταυτιστεί με την πλήρη δυνατότητα ανταπόκρισης. Το "σκαλοπάτι" της καμπύλης είναι υπαίτιο για νευρικές κινήσεις του μοντέλου.
δεξιά: EXPO (exponential=εκθετική κίνηση. Στην αρχή μικρή ανταπόκριση και συνεχώς μεγαλύτερη με εκθετική συνάρτηση, έως ότου στην άκρη ταυτιστεί με την πλήρη δυνατότητα ανταπόκρισης

Οι προρυθμισμένες επιλογές μπορούν να ενεργοποιηθούν στην διάρκεια της πτήσεως με τους ίδιους διακόπτες που ρυθμίζουν και τα dual rate.

Απλές προρυθμίσεις κινήσεων: Πατώντας ένα κουμπί φέρνουμε ένα servo σε μία προρυθμισμένη θέση π.χ. να εκτρέπονται τα ailerons όσο χρειάζεται για να δώσουν ένα roll σε 5 δευτερόλεπτα, ή τρία roll σε 5 δευτερόλεπτα κ.ο.κ.

Συνδυασμός προρυθμισμένων κινήσεων: Μία εφαρμογή είναι το "snap button". Mε ένα διακόπτη κινούνται ταυτόχρονα elevator, ailerons και rudder σε προρυθμισμένη θέση για να γίνει πιό εύκολα το spin ή το snap roll.
Αλλη εφαρμογή είναι το "landing position" όπου με το πάτημα άλλου διακόπτη έρχονται στην θέση που θέλουμε για την προσγείωση το elevator, τα flaps, τα spoilers, τα flaperons κ.λ.π.

Μίξεις καναλιών (channel mixing).

Διακρίνουμε τους εξής τύπους μίξεων:
  1. Οταν ένα κανάλι "σκλαβώνεται" σε άλλο κανάλι "αφέντη". π.χ. κινώντας τα ailerons κινείται και το rudder, ή κινώντας τo elevator κινούνται και τα flaps κ.α. Το ποσοστό συμμετοχής του "σκλάβου" είναι προρυθμιζόμενο έως 100% ενώ διατηρεί και την αυτόνομη κίνησή του. Οι μίξεις αυτές μπαίνουν ΟΝ ή βγαίνουν OFF με ένα διακόπτη στην διάρκεια της πτήσης.
  2. Οταν δύο servo υπακούουν ταυτόχρονα σε δύο "ισοδύναμα κανάλια" π.χ. rudder και elevator στην ουρά σχήματος "V" ή elevator και ailerons σε φτερά σχήματος "Δ" κ.α. Αυτές οι μίξεις πρέπει να είναι συνεχώς ΟΝ εφ' όσον το μοντέλο είναι των προαναφερθέντων κατηγοριών.
  3. Την διαφορική κίνηση των πηδαλίων κλίσης (ailerons). Δύο servo, ένα σε κάθε aileron, ελέγχονται από δύο διαφορετικά κανάλια που είναι μιξαρισμένα στο ίδιο stick. Με αυτή την διάταξη μπορούμε να διαφοροποιήσουμε την κίνηση κάθε aileron ώστε αυτό που ανεβαίνει να έχει πάντα μεγαλύτερη ή μικρότερη διαδρομή από το άλλο που κατεβαίνει. Τα δύο servo παραμένουν μιξαρισμένα συνεχώς, αλλά το ποσοστό της διαφοροποίησης της κίνησής τους (το differential) μπορεί να επιλέγεται μεταξύ δύο ή τριών θέσεων με ένα διακόπτη.
Ανάλογες είναι και οι μίξεις των ελικοπτέρων.

Interface

Είναι η δυνατότητα να αποθηκεύεις τους φακέλλους (τη μνήμη) του πομπού σε ένα κοινό προσωπικό υπολογιστή, και παράλληλα να μπορείς να τους επεξεργαστείς εκεί και να τους αντιγράψεις ξανά στον πομπό. Χρειάζεται ειδικό κύκλωμα και καλώδιο που συνήθως χρειάζεται ειδική παραγγελία.

Scanner

Πολύ σπουδαία προσφορά. Ο πομπός έχει δέκτη που λαμβάνει τις εκπομπές στην συγκεκριμένη μπάντα, και δείχνει ποιοί δίαυλοι είναι κατηλειμμένοι και ποιοί όχι, για να επιλέξεις να πετάξεις σε μία καθαρή συχνότητα. Εναλλακτικά μπορεί να λαμβάνει μόνο στη συχνότητα που θα λειτουργήσει οπότε και πάλι βλέπεις αν αυτή είναι κατηλειμμένη ή όχι πριν ανοίξεις για εκπομπή.

Στροφόμετρο

Ενα από τα στοιχεία marketing είναι να έχει ο πομπός στροφόμετρο. Μπορεί το φωτοκύτταρο να είναι στην άκρη ενός καλωδίου (ασφαλές) ή επάνω στην κάσα του πομπού, οπότε πρέπει να πλησιάσει ο πομπός την έλικα (άκρως ανασφαλές). Επειδή τα ανεξάρτητα στροφόμετρα είναι πλέον πολύ φθηνά, η προσφορά του ενσωματωμένου στροφόμετρου είναι ασύμφορη.

Buddy Box

Σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει το "κουτί του φίλου". Με αυτό τον όρο εννοούμε την δυνατότητα να κρατάει και ο εκπαιδευτής και ο μαθητής από ένα πομπό, που είναι ενωμένοι με ένα καλώδιο και που συνεργάζονται ως εξής: Ο εκπαιδευτής πατώντας ένα μοχλό στον δικό του πομπό μεταβιβάζει τον έλεγχο του μοντέλου στον μαθητή. Αφήνοντας τον μοχλό επαναφέρει άμεσα τον έλεγχο στον δικό του πομπό.
Οταν εφαρμόζεται αυτό το σύστημα εκπέμπει μόνο ο ένας πομπός (τον οποίο θα κρατάει ο εκπαιδευτής) και που θα έχει ανεπτυγμένη την κεραία του. Αυτός πρέπει να έχει και τη συχνότητα του δέκτη. Ο άλλος πομπός δεν εκπέμπει, άρα η συχνότητά του είναι αδιάφορη.

Σχεδόν όλοι οι πομποί μπορούν να ενωθούν με buddy chord (το ειδικό καλώδιο), αλλά εκτός εξαιρέσεων πρέπει να είναι της ιδίας μάρκας, ή ακόμα του ίδιου τύπου. Επίσης σε ορισμένες μάρκες πρέπει να γίνουν οι ρυθμίσεις και στους δύο πομπούς, και να έχουν και οι δύο φορτισμένες μπαταρίες.

Direct Servo Control

Αυτός ο όρος σημαίνει ότι μπορεί να λειτουργήσουν τα σέρβο από τον πομπό, "απ' ευθείας" μέσω καλωδίου χωρίς να εκπέμπεται σήμα RF. Είναι χρήσιμο στο μοντελοδρόμιο, όταν πρέπει να γίνουν ρυθμίσεις στα σέρβο αλλά η συχνότητά σου είναι κατηλειμμένη από άλλον και φυσικά δεν μπορείς να εκπέμψεις και συ ταυτόχρονα.

Ο δέκτης

Αν και όλοι οι μοντέρνοι δέκτες είναι πρακτικά μικροί σε μέγεθος, υπάρχει η τάση να γίνουν ακόμα μικρότεροι. Στα μικρά μοντέλα ο mini ή micro ή pico δέκτης είναι η μοναδική λύση για τον περιορισμένο χώρο τους, ή το μικρό τους βάρος. Αλλά και στους μεγάλους (κλασσικούς) δέκτες υπάρχουν διαφορετικά σχήματα, που έχουν σημασία μόνο αν πρέπει ο δέκτης να χωρέσει σε στενή άτρακτο ανεμόπτερου (οπότε καταλληλότερο είναι το μακρόστενο σχήμα).
Οι υποδοχές για τα πριζάκια των servo είναι συνήθως ενσωματωμένες στην πλακέτα του δέκτη. Παλιότερα οι υποδοχές αυτές κρέμονταν έξω από την κάσα, η κάθε μία με χωριστή καλωδίωση.

Στους πολύ μικρούς δέκτες της τάξεως των 1-4 γραμμαρίων !!!, τα καλώδια των επίσης μικροσκοπικών σερβομηχανισμών κολλιούνται απ' ευθείας στην πλακέτα τους.

Επειδή δεν συμφέρει να υπάρχουν χωριστά module για αλλαγές στον τύπο της διαμόρφωσης ή την μπάντα των συχνοτήτων, οι δέκτες πλέον προσφέρονται ολοκληρωμένοι με προκαθορισμένους συνδυασμούς των δύο αυτών παραμέτρων.

Το εύρος λήψης εξαρτάται από τις προδιαγραφές του κράτους που θα χρησιμοποιηθούν. Αυτό επηρεάζει και κόστος τους. Προτιμούνται οι δέκτες στενού εύρους (narrow band) που επιτρέπουν την ταυτόχρονη λειτουργία περισσοτέρων συστημάτων μέσα σε μία μπάντα διαθέσιμων διαύλων. Σήμερα ένας δέκτης στενού εύρους νοείται αυτός που μπορεί να λειτουργήσει με διαχωρισμό 10 KHz. Δυστυχώς σε δέκτες πολύ μικρού μεγέθους (1-4 γραμμαρίων), που προορίζονται για μοντέλα εσωτερικών χώρων, ο μικρότερος διαχωρισμός προς το παρόν είναι 20 ΚΗz.

Ενας άλλος τύπος δεκτών, που περιορίζουν ορισμένες αιτίες παρεμβολών από συνδυασμούς συχνοτήτων στο ίδιο μοντελοδρόμιο, είναι οι δέκτες "διπλής μετατροπής" (dual conversion), με δύο στάδια μίξης, και ενδιάμεση συχνότητα (I.F.) στο πρώτο στάδιο τα 10,7 MHz.

Μία εταιρεία λανσάρησε τελευταία ένα δέκτη με κύκλωμα ασφάλειας που το ονόμασε "παράθυρο" (window). Το ηλεκτρονικό "παράθυρο" αφήνει να περάσει μόνο το σήμα που περιμένει από το δικό του πομπό. Αν στο "παράθυρο" φθάσει ένα παραποιημένο σήμα ή μία παρεμβολή, δε "χωράει" να περάσει αλλά ανακυκλώνεται συνεχώς σε ένα άλλο σημείο του δέκτη, έως ότου ξεκαθαρίσει από τις παρεμβολές.

Με την ραγδαία εξάπλωση των ηλεκτροκίνητων μοντέλων, βγήκαν και δέκτες "υβριδικοί" που έχουν ενσωματωμένο κύκλωμα ελέγχου των στροφών του ηλεκτροκινητήρα. Αυτό είναι ευπρόσδεκτο στην κατηγορία δεκτών micro και pico, αλλά στις λίγες περιπτώσεις που μεγαλύτεροι δέκτες είχαν τέτοιο κύκλωμα, αυτό ήταν φθηνό και αποτυχημένο.

Τέλος, ήδη κυκλοφορούν στην αγορά δέκτες που δεν έχουν συμβατικό κρύσταλλο για την συχνότητα λήψης, αλλά αυτοσυντονίζονται με τον πομπό τους.

Οι σερβομηχανισμοί (servo)

Το πρώτο χαρακτηριστικό ενός servo είναι η πιστή ανταπόκρισή του με πολύ μικρά βηματάκια στις μικροκινήσεις του χειριστηρίου του πομπού (resolution). Εξ' ίσου σημαντική είναι και η ακρίβεια της επαναφοράς του στο κέντρο του όταν αφήνεις το stick (με την προϋπόθεση ότι και το stick κεντράρει απόλυτα) και φυσικά να μήν έχει - ούτε να αποκτήσει με την χρήση - τζόγους.

Το επόμενο κριτήριο είναι η "δύναμή" του, που για τα σέρβο με περιστρεφόμενη κεφαλή, εκφράζεται σε μονάδες ροπής. Η ροπή αυτή κυμαίνεται από 0,8 kp*cm (8N*cm) έως και πέρα από τα 10Kp*cm (100Ν*cm). Στην Αμερική η ροπή των servo εκφράζεται σε ουγγιές στην ίντσα. Ομως αν και η σωστή αναγραφή αυτής της μονάδας είναι oz*in, την βλέπουμε να αναφέρεται λανθασμένα ως oz/in. Για την μετατροπή της μιάς μονάδας στην άλλη, αρκεί να γνωρίζεις ότι χονδρικά 14 oz*in = 1 Kp*cm.

Τα πρωτεύοντα πηδάλια ζητούν πάντα ισχυρότερα servo. Η ζήτηση αυτή ενισχύεται αν το μοντέλο πρόκειται να πετάξει και σε μεγάλες ταχύτητες. Τα πολύ δυνατά servo έχουν αποστολή να οπλίσουν τα μοντέλα γίγαντες.

Η δύναμη/ροπή των servo συνήθως είναι αλληλένδετη με το μέγεθος/βάρος τους. Μεγαλύτερο μοτέρ και πιό χοντρά γρανάζια αυξάνουν όγκο και βάρος. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά δεν αφορούν μόνο τα μικρά μοντέλα. Ενα ακροβατικό με 7 servo έχει και αυτό πρόβλημα βάρους και χώρου.

Τα servo που κινούν τα ailerons συμφέρει να είναι πολύ γρήγορα. Γρήγορα servo σε άλλες εφαρμογές δεν βλάπτουν. Συνήθως ένα servo γίνεται γρήγορο σε βάρος της ροπής του.

Τα servo με ευθύγραμμη κίνηση κεφαλής είχαν εξαφανιστεί για πολλά χρόνια, αλλά επανεμφανίζονται στα πολύ μικρά μεγέθη.
Η πλειονότης των servo έχει περιστρεφόμενη κεφαλή/μπράτσο. Η συνολική δυνατότητα περιστροφής του μπράτσου είναι 90ο-100ο (δηλ 45ο-50ο δεξιά και αριστερά). Ειδικά τα servo για την λειτουργία του ανασυρόμενου συστήματος προσγείωσης έχουν δυνατότητα περιστροφής 160ο-180ο και λέγονται "retract servo".

Αλλα servo είναι δεξιόστροφα και άλλα (με το ίδιο σήμα του πομπού) αριστερόστροφα. H επιθυμητή φορά περιστροφής επιλέγεται από το πρόγραμμα του πομπού ή από απλά διακοπτάκια.

Ενα "καλό" servo έχει επίσης ρουλεμάν, μεταλλικά γρανάζια, έμμεση κίνηση του ποτενσιόμετρου (indirect drive) και στεγανότητα στο νερό και στο λάδι.


Αριστερά: Πολύ μικρό σέρβο για μοντέλα εσωτερικών χώρων με ευθύγραμμη κίνηση της κεφαλής, βάρους μόλις 2,4 γραμμαρίων, και με δύναμη 100 γραμμαρίων. Δεξιά: μαγνητικά actuators με δύναμη μόλις μερικών γραμμαρίων.

Ψηφιακοί σερβομηχανισμοί (digital servos)

Digital servos είναι η νεά γενιά των servo. Εμάς μας ενδιαφέρει πιά είναι η ουσιώδης διαφορά τους από τα άλλα στην πράξη.

Εστω ότι η δηλωμένη ροπή ενός αναλογικού servo είναι 50 Ν*cm (5 kg*cm). Αυτό σημαίνει ότι το servo μπορεί να αντισταθεί σε αυτή την ροπή, και να κρατήσει την θέση του, ΑΦΟΥ περιστραφεί στην ακραία του θέση. Δεν μπορεί να ξεκινήσει την περιστροφή αν δέχεται το μέγιστο αυτό φορτίο. Στην πράξη το φορτίο που μπορεί να αντισταθμίσει το αναλογικό servo μεταβάλλεται σχεδόν αναλογικά από την μικρότερη τιμή στο ουδέτερο σημείο έως την μεγαλύτερη στην άκρη.

Αντίθετα το ψηφιακό servo αναπτύσει την δηλωμένη ροπή από τις πρώτες κι' όλας μοίρες της περιστροφής του (2-3 μοίρες) και την διατηρεί έως την άκρη. Δέχεται περισσότερες εντολές για την κίνησή του άρα τα σκαλοπάτια της περιστροφής του είναι περισσότερα, δηλαδή έχει καλύτερη ακρίβεια. Για να πετύχουν αυτά τα χαρακτηριστικά, τα ψηφιακά servo καταναλώνουν περισσότερο ρεύμα από τα αναλογικά και χρειάζονται μπαταρία με μεγαλύτερη χωρητικότητα για τον ίδιο χρόνο πτήσης.

Βλέπεις αμέσως ότι δεν είναι δύσκολο να προσδιορίσεις το καλό servo. Ο μόνος ανασταλτικός παράγοντας στην αγορά του είναι το κόστος. Το ακριβό servo κοστίζει το τριπλάσιο-τετραπλάσιο από ένα φθηνό. Οταν όμως η τύχη του μοντέλου ή του αγώνα εξαρτάται (μεταξύ άλλων) και από τα servo δεν υπάρχει άλλη εκλογή.

Υπάρχουν ψηφιακά σέρβο που δέχονται 6volts, αλλά υπάρχουν άλλα ψηφιακά που δεν μπορούν να δεχθούν περισσότερο από 4,8 volts. Αυτό δεν είναι μειονέκτημα, απλά αναφέρεται για να μην γίνει λάθος και καταστραφούν τα δεύτερα με την μεγαλύτερη τάση.

Οι μπαταρίες τροφοδοσίας του συστήματος και ο φορτιστής

Εδώ θα αναφέρουμε ότι πρέπει να εξετάσεις αν στην τιμή του συστήματος περιέχονται ή όχι μπαταρίες, και στην περίπτωση των επαναφορτιζόμενων μπαταριών αν περιλαμβάνεται φορτιστής. Στα συστήματα που προέρχονται από Αμερική ο φορτιστής λειτουργεί με 110 Volts και θέλει πρόσθετο μετασχηματιστή, ενώ στα συστήματα που προέρχονται από Αγγλία ο φορτιστής έχει φις που δεν ταιριάζει με τις πρίζες που έχουν τα Ελληνικά σπίτια. Η θα παρεμβάλεις τον αντίστοιχο adaptor, ή θα κόψεις το φις και θα το αντικαταστήσεις με Ελληνικό.

Οι μπαταρίες που προσφέρονται με τα συστήματα είναι πάντα 4 στοιχείων δηλαδή 4,8 Volts. Αν κάποιος θέλει μπαταρία 5 στοιχείων (6 volts) θα την αγοράσει χωριστά.

Οτι αφορά την επιλογή του κατάλληλου τύπου ηλεκτρικών στοιχείων για την τροφοδοσία των συστημάτων τηλεκατεύθυνσης αναφέρεται στο κεφάλαιο Τροφοδοσία Συστημάτων Τ/Κ. Οτι αφορά τους φορτιστές συσσωρευτών αναφέρεται στο κεφάλαιο Φορτιστές.

Συχνές απορίες

Αν έχω πολλά μοντέλα πόσα συστήματα πρέπει να πάρω;

Σαν οικονομικότερη λύση είναι να έχεις μόνο ένα σύστημα. Ο δέκτης, τα servo και η μπαταρία μπορούν να βγούν από το ένα μοντέλο και να τοποθετηθούν σε άλλο. Η επόμενη λύση σε επίπεδο κόστους είναι να εξοπλίσεις ένα ή περισσότερα μοντέλα με servo και να μεταφέρεις σ' αυτά εκ περιτροπής μόνο τον δέκτη και την μπαταρία. Η τρίτη λύση είναι να εξοπλίσεις περισσότερα μοντέλα με δέκτη, servo και μπαταρία. Είναι φανερό ότι σε καμμία περίπτωση δεν χρειάζεται, ούτε συμφέρει, να αγοράσεις δεύτερο πομπό ιδίως αν ο πρώτος έχει μικροϋπολογιστή και μεγάλη μνήμη.

Μπορώ να συνδυάσω κομμάτια από διαφορετικές μάρκες;

Επιλογή διαφορετικής μάρκας δέκτη
Πολλοί συνδυάζουν δέκτες διαφορετικής μάρκας από τον πομπό τους. Επειδή όμως όλοι οι δέκτες δεν είναι συμβατοί με όλους τους πομπούς, η λύση αυτή επαφίεται αποκλειστικά στην ευθύνη του αερομοντελιστή. Εν γένει η συμβατότητα αφορά τους δέκτες FM και όχι PCM.

Ενα ιδιαίτερο πρόβλημα που υφίσταται στην μπάντα των 72 MHz, είναι η μετακίνηση του παλμού σε θετικό (positive shift) όπως οι JR, Airtronics κ.α., ή σε αρνητικό (negative shift) όπως η Futaba, Hitec. Για να είναι συμβατός ένας δέκτης με άλλο πομπό στους 72 MHz πρέπει να έχουν τον ίδιο παλμό (θετικό ή αρνητικό).

Επιλογή διαφορετικής μάρκας σερβομηχανισμών (servo)

Ολοι οι κατασκευαστές συστημάτων τηλεκατεύθυνσης έχουν τα δικά τους servo. Και συνιστούν να τα χρησιμοποιείς με το σύστημά τους, για λόγους διαφήμισης και ουσίας. Για κάθε τοποθέτηση servo άλλης μάρκας πρέπει να εξασφαλίσεις ότι θα ταιριάζουν τα πριζάκια, και οι πολικότητες, και να διπλο-ελέγξεις την φορά περιστροφής. Μπορείς σε ένα δέκτη να συνδέσεις μίγμα αναλογικών και ψηφιακών servo, αλλά αυτό δεν επιτρέπεται να γίνει στο ίδιο κανάλι με παράλληλη σύνδεση. Τέλος ορισμένα ψηφιακά servo έχουν όριο τάσης τα 4,8 volts, άρα δεν μπορούν να συνδεθούν σε δέκτη που τροφοδοτείται με 6 volts.
Πληροφοριακά αναφέρουμε ότι πολλές μάρκες servo προέρχονται από κοινούς κατασκευαστές, που απλά κολλάνε διαφορετική ετικέττα.

Παρατήρηση:

Οι διάφορες μάρκες συστημάτων έχουν δικό τους χρωματικό κώδικα καλωδίων όπως ο κατωτέρω πίνακας:

Graupner/JR Futaba Multiplex Hitec Airtronics
Σήμαπορτοκαλίάσπροκίτρινοκίτρινοάσπρο ή μαύρο
Θετικό Μπαταρίαςκόκκινοκόκκινοκόκκινοκόκκινοκόκκινο
Αρνητικό Μπαταρίαςκαφέμαύρομαύρομαύρομαύρο
Προσοχή: η σειρά των καλωδίων της airtronics δεν είναι η ίδια με αυτή των άλλων.

Μπορώ να συνδυάσω δύο σέρβο στο ίδιο κανάλι;

Από το ίδιο κανάλι μπορούν να ελεγχθούν δύο σέρβο ταυτόχρονα, αρκεί να είναι ή και τα δύο αναλογικά ή και τα δύο ψηφιακά. Δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσουν μαζί στο ίδιο κανάλι ένα και ένα. (Δεν απαγορεύεται να υπάρχουν διαφορετικά σέρβο στα υπόλοιπα κανάλια). Για την σύνδεση δύο σέρβο στο ίδιο κανάλι χρησιμοποιείται ένα απλό διπλό καλώδιο σε ανάπτυξη 'V'.

Μπορώ να συνδυάσω περισσότερα από δύο servo στο ίδιο πηδάλιο για να αυξήσω την δύναμη που το κινεί;

Στα μεγάλα μοντέλα, συνδέονται 4-6 servo μαζί για το elevator, 5-6 για το rudder, και 3-4 τουλάχιστον για κάθε aileron. Αυτά τα servo δεν συνδέονται μεταξύ τους μόνο ηλεκτρονικά, αλλά ταυτόχρονα συνδέονται μαζί και τα μπράτσα τους, για να παραχθεί αθροιστικά η απαραίτητη δύναμη που θα κινήσει τα μεγάλα πηδάλια.

Δυστυχώς τα servo, έστω και αν είναι του ίδιου τύπου, δεν έχουν ακριβώς τις ίδιες αντιδράσεις. Με την διαφορετική ταχύτητα, και την διαφορετική γωνιακή εκτροπή που μπορεί να έχουν, θα αντιμάχονται μεταξύ τους, και δεν θα κεντράρουν, θα φθείρονται, και θα καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια από την μπαταρία.

Αυτό το πρόβλημα βρήκε την λύση του με την χρήση ειδικών κυκλωμάτων matchbox που παρεμβάλλονται μεταξύ δέκτη - σέρβο, και επιτρέπουν την πλήρη ομαδοποίηση των παραμέτρων των σέρβο, ώστε να κινούνται μαζί σαν να ήταν ένα. Επι πλέον μέσω αυτών των κυκλωμάτων, είναι εφικτή η σύνδεση δύο μπαταριών (και δύο δεκτών) για ασφάλεια.

Τι να κάνω για να πετάω όλη μέρα;

Αν είσαι από τους τυχερούς που μπορούν να πετάνε όλη μέρα, θα πρέπει είτε να έχεις εναλλακτικές μπαταρίες, ή να αγοράσεις ένα ταχυφορτωτή που τροφοδοτείται από 12V (από την μπαταρία της εργαλειοθήκης ή του αυτοκινήτου) και να επαναφορτίζεις τις μπαταρίες στο μοντελοδρόμιο.

Να αγοράσω ένα μεταχειρισμένο σύστημα τ/κ;

Γιατί όχι;

Ενα μεταχειρισμένο σύστημα τηλεκατεύθυνσης δεν είναι κακή λύση. Το κόστος απόκτησής του θα είναι σαφώς μικρότερο από ένα αντίστοιχο καινούργιο, αλλά για να μην κοστίσει τελικά ακριβώτερα, και από το καινούργιο, θα πρέπει:

  • να έχει καλή φήμη
  • να είναι δυνατή η προμήθεια ανταλλακτικών από Ελλάδα ή το εξωτερικό
  • να συλλέξεις ότι πληροφορία μπορείς για το αν το συγκεκριμένο σύστημα είχε παρουσιάσει δυσλειτουργία στα χέρια του ιδιοκτήτη του ή είχε υποστεί πτώση το μοντέλο κ.λ.π.
  • να ζητήσεις από τον ιδιοκτήτη του να πετάξει ένα δικό του μοντέλο με αυτό το σύστημα, για να διαπιστώσεις την καλή λειτουργία του (απλός έλεγχος εμβέλειας δεν δείχνει αν υπάρχει κάποια κομμένη επαφή στον δέκτη κ.λ.π)
  • να αντικαταστήσεις τις μπαταρίες και τα καλώδια που είναι συνδεδεμένα σ' αυτές, για πρόσθετη ασφάλεια (προληπτικά).
  • να ανοίξεις το πίσω κάλυμα του πομπού και να ελέξγεις αν υπάρχουν σκουριασμένες επαφές
Αν δεν είσαι σίγουρος ότι μπορείς να εκτιμήσεις την κατάσταση ενός μεταχειρισμένου συστήματος ζήτα την βοήθεια ενός πλέον πεπειραμένου αερομοντελιστή.

Η ποιότητα, η μάρκα και το κόστος

Η πραγματικότητα είναι ευχάριστη μα και ανησυχητική συγχρόνως. Πόσο σύνθετα (ή πρέπει να πούμε απλοποιημένα) μπορούν να είναι τα συστήματα του σήμερα και του αύριο; Μήπως επειδή τα μοντέλα πετάνε πλέον πολύ εύκολα, πρέπει να υπάρχει κάπου μιά δόση δυσκολίας για να μη καταντήσει το χόμπυ μας ανιαρό;

Ποιές από τις προαιρετικές δυνατότητες είναι απαραίτητες; Καμμία. Οπως ονομάζονται έτσι και είναι: προαιρετικές. Αλλος αρκείται στις βασικές κινήσεις, άλλος πειράζει ένα δύο κουμπιά στην πτήση κι άλλος θέλει να τριγυρνάει με ένα παραφορτωμένο πομπό για φιγούρα. Ποτέ δεν γίνεται πλήρης εκμετάλλευση ενός πλούσιου συστήματος σε ένα τύπο μοντέλου. Ούτε για να γίνεις πρωταθλητής απαιτείται ένα σύνθετο σύστημα.

Ας μη παρεκλίνουμε από τον στόχο μας. Το σύστημα πρέπει να έχει την δυνατότητα να μεταβιβάζει στο μοντέλο τις εντολές του χειριστή του, χωρίς διακοπές ή παρεμβολές και χειριστής να μην έχει άγχος για το τι μπορεί να του συμβεί σε μερικά δευτερόλεπτα. Ο ήρεμος αερομοντελιστής, που μπορεί να συγκεντρωθεί στον απλό χειρισμό είναι η βάση του τριγώνου πιλότος-αερομοντέλο-σύστημα. Οσο μειώνονται οι πιθανότητες να πατήσει το λάθος κουμπί, τόσο πιο πολύ θα χαρεί την πτήση. Αλλοι επιμένουν ότι το ακριβότερο σύστημα είναι και το καλύτερο κι άλλοι στρέφονται στο φθηνότερο που έχει τα "ίδια" χαρακτηριστικά με το ακριβό.

Μη βιαστείς. Κάνε τις συγκρίσεις σου ανάγοντας τις τιμές στον ίδιο τύπο συστήματος, με τον ίδιο αριθμό servo. Ενα πρόσθετο χαρακτηριστικό που δεν θα χρησιμοποιηθεί ποτέ αυξάνει χωρίς λόγο το κόστος, όπως μπορεί να "αυξήσει" το κόστος και ένα άλλο που λείπει. Οι διαφημίσεις υπόσχονται τα πάντα. Τεχνολογία του 3000 μ.Χ., χίλιες επιλογές, servo που μπορούν να σερβίρουν τον καφέ σου και εμβέλεια απ' άκρη σ' άκρη της γης.

Να θυμάσαι ότι το κόστος δεν βρίσκεται στην τιμή της ταμπέλας. Το πραγματικό κόστος είναι συνάρτηση της χαράς που παίρνουμε από την πτήση του μοντέλου μας και αυτή η πληροφορία υπάρχει έτοιμη και συλλέγεται δωρεάν από τους παλιότερους αερομοντελιστές. Από τα χιλιάδες μοντελοδρόμια που πετάνε κάθε Κυριακή έως τον παγκόσμιο αγώνα, τα συστήματα δίνουν εξετάσεις και μπορείς εύκολα να δεις ποιά προβιβάζονται και ποιά απορρίπτονται. Αναφισβήτητα τα στοιχεία που ανεβάζουν την βαθμολογία του συστήματος είναι το παρελθόν της εταιρείας, το διαγραφόμενο μέλλον της και το service που έχει κοντά στον Ελληνα μοντελιστή.

[ Πρώτο Μέρος ]


 

Πρώτη σελίδα/Home Περιεχόμενα