Οι Διορθώσεις στην Πτήση
Το Βασικό Τριμάρισμα
Διορθώσεις
Διακρίνουμε τρείς περιπτώσεις "διορθώσεων":
- αυτές που γίνονται με τα στικ για να αντισταθμίσουν εκτροπές του μοντέλου εξ' αιτίας
του ανέμου.
- αυτές που γίνονται με τα τριμ για να αντισταθμίσουν μικρές εκτροπές του μοντέλου εξ' αιτίας
κατασκευαστικών προβλημάτων προκειμένου να συνεχιστεί η πτήση
- και αυτές που γίνονται στο έδαφος επεμβαίνοντας σε ορισμένα στοιχεία του μοντέλου για να απαλείψουμε
τις τάσεις εκτροπών που διαπιστώσαμε στην πτήση και να επαναφέρουμε τα τριμ στην ουδέτερη θέση τους.
Περιστασιακές διορθώσεις με τα sticks
Πολλές φορές εξ αιτίας του ανέμου το μοντέλο δεν συμπεριφέρεται όπως θα θέλαμε. Αμέσως μετά την
απογείωση μπορεί να βυθίσει προς τα κάτω ή να ανέβει απότομα και να στολάρει. Επίσης
μπορεί ταυτόχρονα να εμφανίσει και τάσεις στροφής. Τότε πρέπει να δώσεις γρήγορα τις κατάλληλες
εντολές στα πηδάλια για να διορθωθεί η πορεία.
Περιστασιακές διορθώσεις με τα trims
Αν το μοντέλο αμέσως μετά την απογείωση εκτραπεί από τάσεις που προέρχονται από ατέλειες
της κατασκευής, πρέπει πρώτα να φέρεις το μοντέλο σε σωστή θέση με τα στικ και να το
οδηγήσεις σε ασφαλές ύψος, οπότε συμφέρει να ελαττώσεις και τις στροφές του κινητήρα
για να εξασθενίσουν οι τάσεις.
Πότε μπορεί να εμφανιστούν οι μόνιμες αυτές τάσεις; Μα σε ένα καινούργιο αεροπλάνο ή σε
ένα αεροπλάνο που έχει μείνει πολύ καιρό σε αποθήκευση και μπορεί να έχει σκευρώσει.
Γι' αυτό συμβουλεύουμε το καινούργιο μοντέλο ή το μοντέλο που έχει καιρό να πετάξει, να το
αναλάβει στην πρώτη πτήση κάποιος με ποιό ζεστά χέρια από αυτά του αρχάριου.
Το μοντέλο πήρε λοιπόν το ύψος ασφαλείας. Τώρα πρέπει να αντισταθμίσεις αυτές τις τάσεις,
όσο είναι δυνατόν, με τα trims. Οταν οι τάσεις είναι πολύ μεγάλες δεν μπορεί να αφήσεις
τα δάχτυλα από τα sticks ούτε ένα δευτερόλεπτο (με αυτά το κρατάς σε ασφαλή θέση).
Γι αυτό δώσε οδηγία στον βοηθό σου, πιο trim να μετακινήσει.
Εάν οι τάσεις είναι επικίνδυνες δεν μένει παρά να έρθεις για προσγείωση το συντομώτερο.
Αλλιώς συνέχισε την πτήση για να κάνεις και άλλες παρατηρήσεις. Οταν προσγειωθείς και πας
στο εργαστήριο θα πρέπει να διορθώσεις τα σκευρώματα και να
ξαναισορροπήσεις το μοντέλο για να απαλειφθούν οι τάσεις που είχε.
Αν έχεις ένα μοντέλο μόνο με πηδάλιο διεύθυνσης (μονοκάναλο ή δικάναλο)
Συνήθως τα μοντέλα που ελέγχεις μόνο ένα άξονα με το πηδάλιο διεύθυνσης, έχουν και τη δυνατότητα
ελέγχου των στροφών του κινητήρα. Είναι σχεδιασμένα έτσι που να βασίζονται στην αυξομείωση
των στροφών για να αλλάξουν το ύψος τους.
Σε αυτά τα μοντέλα όλες τις διορθώσεις, ακόμα και ακροβατικά, πρέπει να τις κάνεις με το
πηδάλιο διεύθυνσης.
Να θυμάσαι ότι η ενέργεια που εξουδετερώνει την τάση για απώλεια στήριξης (ανέβασμα της μύτης)
είναι η στροφή. Με την πρώτη ένδειξη απότομης ανόδου, δώσε σήμα για να ακολουθήσει στροφή ανόδου.
Ελάττωσε αν είναι ανάγκη τις στροφές του κινητήρα. Εάν η στροφή είναι πολύ κλειστή από την αρχή
ίσως η τάση για στολάρισμα να εμφανιστεί μόνο όταν προσπαθήσεις να ευθυγραμμίσεις την πορεία.
Εάν η στροφή εξελιχθεί σε σπειροειδή, δίνοντας αντίθετο σήμα στο πηδάλιο διεύθυνσης θα
πετύχεις και να μετριάσεις την στροφή και να ανεβάσεις την μύτη. Γενικά μην βγαίνεις απότομα από
κλειστή στροφή εκτός αν θέλεις να κάνεις ανακύκλωση.
Τέλος στην περίπτωση που το μοντέλο αντί να κερδίζει ύψος κατέρχεται, κράτα το στην ευθεία
έως ότου ακουμπήσει στο έδαφος. Αν το αφήσεις να κάνει στροφή καθόδου θα αυξηθεί και η
γωνία προσέγγισης και η ταχύτητά του.
Τι είναι το "τριμάρισμα"
Με δεδομένα το βάρος και την έλξη (εφ' όσον υπάρχει), τριμάρισμα είναι
η επιλογή των γωνιών πρόσπτωσης, της γωνίας έλξης και της θέσης του
Κέντρου Βάρους (Κ.Β.) για να πετάξει το μοντέλο σε προκαθορισμένη τροχιά,
με προκαθορισμένη ταχύτητα.
Αλλαγή ενός των τριών αυτών στοιχείων θα έχει σαν αποτέλεσμα την αλλαγή της τροχιάς και της
ταχύτητάς του. Και πολύ πιθανόν και της ισορροπίας και της ευστάθειάς του.
Για να γίνουμε σαφέστεροι το τριμάρισμα είναι μία κατάσταση που οδηγεί το μοντέλο
σε μία τροχιά είτε αυτή είναι επιθυμητή είτε όχι. Αρα αν η τροχιά δεν είναι επιθυμητή εμείς
πρέπει να ξανατριμάρουμε το μοντέλο έως ότου το κάνουμε να πετάει μόνο του σύμφωνα με
την επιθυμία μας.
Π.χ. Ενα μοντέλο που πετάει συνεχώς με κύκλους είναι τριμαρισμένο (είτε το θέλουμε -
είτε όχι) με τέτοιους συνδυασμούς των ανωτέρω παραγόντων που το αναγκάζουν να ακολουθεί αυτή
την τροχιά.
Οι γωνίες έλξης
Η διαφορά των γωνιών πρόσπτωσης του φτερού και του οριζόντιου
σταθερού συνδυαζόμενη με μία θέση του Κ.Β. ισορροπούν το μοντέλο για μία ταχύτητα.
Εάν η ταχύτητα αυξηθεί το μοντέλο θα έχει τάσεις ανόδου και ανακύκλωσης. Οι τάσεις
αυτές ενισχύονται στα υψηλοπτέρυγα από την χαμηλή θέση του άξονα έλξης.
Για να εξουδετερωθούν αυτές οι τάσεις στρέφουμε τον άξονα του κινητήρα προς τα
κάτω (down thrust). Αφού η έλξη είναι αυτή που φταίει, με την έλξη θα τα διορθώσουμε.
Ταυτόχρονα επειδή ο αέρας που σπρώχνει προς τα πίσω η έλικα (ελικόρευμα), κινείται σε
ελικοειδή τροχιά, βρίσκει το κάθετο σταθερό με γωνία προσβολής από τα αριστερά και κάνει
το μοντέλο να στρίβει αριστερά. Γι' αυτό εμείς στρέφουμε τον άξονα του κινητήρα μερικές
μοίρες δεξιά (right thrust, side thrust). Τα σχέδια δείχνουν τις κλίσεις που χρειάζονται
για μια ασφαλή πτήση.
Μόνιμες διορθώσεις - αφαίρεση σκευρωμάτων - τριμάρισμα
Σπάνια πετάει ένα μοντέλο απ' ευθείας από το εργαστήριο χωρίς να χρειαστεί τριμάρισμα.
Και απ' ότι ορίσαμε τριμάρισμα δεν είναι να βάλουμε τα trims σε άλλη θέση.
Κυριώτερος λόγος εκτροπών σε ένα μοντέλο φτιαγμένο από αρχάριο είναι τα σκευρώματα. Το πως
θα διορθωθεί ένα σκευρωμένο φτερό ή άλλο μέρος του σκάφους δεν θα αναλυθεί σ' αυτή
την ενότητα.
Εδώ θα υποθέσουμε ότι το μοντέλο δεν έχει σκευρώματα και ότι το Κέντρο Βάρους του είναι
στη σωστή θέση. Επειδή όμως όλα τα μοντέλα δεν φτιάχνονται ίδια με το πρωτότυπο και
επειδή μπορεί να διαφέρει ή έλικα, η ταχύτητα περιστροφής της και η ταχύτητα πτήσης,
πιθανόν να χρειαστούν επί πλέον μικρορυθμίσεις.
Η ανάγκη για τριμάρισμα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν κακή κατασκευή, αλλά είναι απλά
ρυθμίσεις που για να οριστικοποιηθούν χρειάζονται και οι ενδείξεις της πτήσης.
Πως θα διαπιστώσω τι φταίει για τις εκτροπές
Θα κάνεις παρατηρήσεις σε δύο φάσεις: την φάση της ανόδου (με τον κινητήρα
σε πλήρη ισχύ) και την φάση της ολίσθησης (με τον κινητήρα σε χαμηλή ισχύ ή σβηστό).
Από τους συνδυασμούς των παρατηρήσεων, όπως αναλύονται στους παρακάτω πίνακες, θα οδηγηθείς
στις αιτίες των πιθανών εκτροπών.
Παρατηρήσεις ως προς τον ΕΓΚΑΡΣΙΟ άξονα
(Ο άξονας του κινητήρα θεωρείται εξ' αρχής στραμμένος προς τα κάτω. Υπάρχει δηλαδή down thrust).
Ανοδος με κινητήρα σε πλήρη ισχύ.
- 1) Ομαλή
- 2) Απότομη με απώλειες στήριξης
- 3) Ελάχιστη (ή καθόλου, ή βύθιση)
Ολίσθηση με κινητήρα σβηστό ή στο ρελαντί
- Α) Ομαλή
- Β) Γρήγορη με μεγάλη γωνία
- Γ) Με εναλλαγές της γωνίας και απώλειες στήριξης
Εάν συμβαίνει κάτι από τα παραπάνω τότε οφείλεται στους εξής λόγους:
- 1Α = Είναι εντάξει. Δεν χρειάζεται διόρθωση
- 1Β = Η γωνία πρόσπτωσης μικρή και η κλίση του κινητήρα λίγη
- 1Γ = Η γωνία πρόσπτωσης μεγάλη και η κλίση του κινητήρα μεγάλη
- 2Α = Η κλίση του κινητήρα λίγη
- 2Β = Η γωνία πρόσπτωσης μικρή και ή κλίση πολύ λίγη
- 2Γ = Η γωνία πρόσπτωσης μεγάλη
- 3Α = Η κλίση του κινητήρα μεγάλη
- 3Β = Η γωνία πρόσπτωσης μικρή
- 3Γ = Η γωνία πρόσπτωσης μεγάλη και η κλίση του κινητήρα μεγάλη
Διόρθωσε ρυθμίζοντας αντίθετα τα παραπάνω.
Παρατηρήσεις ως προς τον ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ άξονα.
(Ο άξονας του κινητήρα θεωρείται εξ αρχής στραμμένος προς τα δεξιά. Υπάρχει δηλαδή side thrust).
Ανοδος με κινητήρα σε πλήρη ισχύ
- 1) Ευθεία
- 2) Με στροφή δεξιά
- 3) Με στροφή αριστερά
Ολίσθηση με τον κινητήρα σβηστό ή στο ρελαντί
- Α) Ευθεία
- Β) Με στροφή δεξιά
- Γ) Με στροφή αριστερά
Εάν συμβαίνει κάτι από τα παραπάνω τότε οφείλεται στους εξής λόγους:
- 1Α = Είναι εντάξει. Δεν χρειάζεται διόρθωση
- 1Β = Το πηδάλιο διεύθυνσης προς τα δεξιά και η κλίση του κινητήρα μικρή
- 1Γ = Το πηδάλιο διεύθυνσης προς τα αριστερά και η κλίση του κινητήρα μεγάλη
- 2Α = Η κλίση του κινητήρα μεγάλη
- 2Β = Το πηδάλιο διεύθυνσης προς τα δεξιά
- 2Γ = Το πηδάλιο διεύθυνσης πολύ προς τα αριστερά και η κλίση του κινητήρα μεγάλη
- 3Α = Η κλίση του κινητήρα μικρή
- 3Β = Το πηδάλιο διεύθυνσης προς τα δεξιά και η κλίση του κινητήρα μικρή
- 3Γ = Το πηδάλιο διεύθυνσης προς τα αριστερά
Διόρθωσε ρυθμίζοντας αντίθετα τα παραπάνω.