Οι κόλλες και το κόλλημα των ξύλων

[ Υλικά ] - [ Το ξύλο Μπάλσα ]

  Για τον τυχαίο ερασιτέχνη που θέλει να επισκευάσει κάτι, όλες οι κόλλες είναι ίδιες. Ο αερομοντελιστής όμως παρ' όλο που είναι ερασιτέχνης δεν είναι τυχαίος. Και ξέρει να βάζει "την σωστή κόλλα στο σωστό σημείο".

Οι κόλλες για τα αερομοντέλα πρέπει να είναι ελαφριές, να εισχωρούν στους πόρους των υλικών, να μην επηρεάζονται από την υγρασία και τα καύσιμα, να γυαλοχαρτίζονται εύκολα, και να διατηρούν μια μικρή ελαστικότητα. Ο χρόνος της πήξης τους είναι επίσης σημαντικός παράγοντας, γιατί άλλοτε θέλουμε να στεγνώσουν γρήγορα και άλλοτε να αργήσουν για να προλάβουμε να ολοκληρώσουμε την εργασία. Μερικές κόλλες "πήζουν" γρήγορα, έχουν δηλαδή μικρό χρόνο εργασίας, και η τελική αντοχή τους αποκτάται μετά από μακρύτερο χρονικό διάστημα. Μέχρι τότε τα κομμάτια πρέπει να μείνουν ακίνητα και εάν χρειάζεται καρφωμένα.

Ολες οι κόλλες δεν είναι το ίδιο ισχυρές. Δεν υπάρχει όμως λόγος να κολλάς πάντα με την πιο ισχυρή κόλλα, όταν τα κομμάτια που ενώνονται είναι μικρότερης αντοχής και από την ασθενέστερη κόλλα που επίσης ταιριάζει στην εργασία. Το ίδιο ισχύει και για την υπερβολική ποσότητα της κόλλας. Χωρίς να ενισχύεις την κατασκευή, προσθέτεις περιττό βάρος.

Κόλλα Σελλουλόζης (Balsa Cement)

Αυτή η κόλλα, όπως λέει και η αγγλόφωνη ονομασία της, είναι η καταλληλότερη για την συναρμολόγηση κομματιών από μπάλσα. Γεμίζει τα μικρά κενά μεταξύ των κομματιών και δεν "τρέχει". Με την εξάτμιση των διαλυτών ζαρώνει και "τραβάει". Αυτό από μια άποψη είναι καλό γιατί φέρνει τα κομμάτια πιο κοντά. Ομως το τράβηγμα μπορεί να παραμορφώσει την κατασκευή. Ο ίδιος κίνδυνος υπάρχει αν βάλεις την κόλλα ασύμμετρα.
Τρόπος εφαρμογής
Δύο λεπτά στρώματα είναι καλύτερα από ένα παχύ. Γι΄ αυτό η μεγαλύτερη αντοχή με αυτή την κόλλα επιτυγχάνεται με το διπλό κόλλημα. Βάλε λίγη κόλλα στο ένα κομμάτι, ακούμπησε τα μεταξύ τους και απομάκρυνέ τα. Περίμενε να στεγνώσει λίγο η κόλλα και αφού βάλεις ακόμα ένα λεπτό στρώμα στο ένα, εφάρμοσέ τα στην τελική τους θέση.

Αν θέλεις να επιταχύνεις την πήξη, αραίωσέ την με ασετόν. Ο διαλύτης εξατμίζεται γρηγορώτερα χωρίς να εμποδίζεται από την μικρότερη πλέον ποσότητα της κόλλας. Μπορείς να ξεκολλήσεις μια ένωση βρέχοντάς την με ασετόν.

Ασπρες και Κίτρινες υδατοδιαλυτές κόλλες

Οι άσπρες κόλλες (polyvinylacetate - P.V.A) και οι κίτρινες αλειφατικές ρητίνες (aliphatic resin) είναι υδατοδιαλυτές. Εχουν πολύ καλή διεισδυτικότητα και μεγάλη αντοχή και είναι κατάλληλες για την συναρμολόγηση του ξύλινου σκελετού.
Τρόπος εφαρμογής
Η PVA δουλεύεται καλύτερα την αραιώσεις με 10% νερό. Βάλε κόλλα στο ένα ή και στα δύο κομμάτια. Φέρε τα σε επαφή. Σκούπισε εγκαίρως την περίσσεια της κόλλας που θα δακρύσει στις εξωτερικές ενώσεις, γιατί όταν πήξει δεν γυαλοχαρτίζεται εύκολα.

Μία σημαντική ιδιότητα των αλειφατικών ρητινών είναι ότι η θέρμανση τις πολυμερίζει. Αυτό μπορείς να το εκμεταλλευτείς για να σιδερώσεις ένα φύλλο μπάλσα στην θέση του, όπως τα πλαστικά φιλμ επικάλυψης. Απλωσε την κόλλα στα σημεία που θα ακουμπήσει το φύλλο (και στα δύο μέρη). Σκούπισε την περίσσεια και άφησέ την να στεγνώσει τελείως. Βάλε το φύλλο στην θέση του και σιδέρωσέ το από πάνω με το σίδερο στην θερμοκρασία μάλλινα. Η ένωση θα είναι ακαριαία. Από τη στιγμή που θα πολυμεριστεί η κόλλα, επί πλέον θέρμανση ή πίεση δεν βελτιώνει τα αποτελέσματα. Φρόντισε να κολλήσει με την πρώτη.

Μπορείς να εφαρμόσεις το διπλό κόλλημα και με τις υδατοδιαλυτές κόλλες.

Εποξικές ή Εποξιδικές κόλλες (Epoxy Glue)

Είναι κόλλες δύο συστατικών. Το ένα είναι η ρητίνη και το άλλο ο σκληρυντής. Πήζουν με χημική αντίδραση, όχι με εξάτμιση, άρα ότι βάζεις μένει. Ο μηχανισμός της πήξης τους αρχίζει με την ανάμιξη των δύο συστατικών και είναι σύντομος. Γι' αυτό αναμιγνύεις μόνο την ποσότητα που χρειάζεσαι άμεσα. Δεν "τραβάει" όπως άλλες κόλλες.
Χρησιμοποιούνται σε σημεία που θέλουμε αντοχή και για ενώσεις μετάλλων με ξύλο. Η ευρύτερη χρήση της θα βαρύνει το μοντέλο χωρίς λόγο. Είναι η καταλληλότερη κόλλα για την κάλυψη της διογκωμένης πολυστερίνης με φύλλα μπάλσα. Η πρόσφυσή της επάνω σε πολυεστερική επιφάνεια είναι αμφίβολη.
Φρόντισε να χρησιμοποιείς πάντα φρέσκια έποξυ. Αν έχει μείνει πολλά χρόνια στο ράφι τα αποτελέσματα ίσως να μην είναι τα επιθυμητά.
Τρόπος εφαρμογής
Βάλε τα δύο συστατικά στην αναλογία που λένε οι οδηγίες και ανάμιξέ τα καλά. Κάνε την ανάμιξη σε μια πλαστική επιφάνεια που καθαρίζεται εύκολα από την ξεραμένη κόλλα (προσφέρεται στην συσκευασία ή αγοράζεται χωριστά), ή κάθε φορά ένα νέο φύλλο χαρτιού (π.χ ένα μικρό μπλοκάκι σημειώσεων). Ανάμιξε μόνο την ποσότητα που θέλεις να χρησιμοποιήσεις εκείνη την στιγμή.
Από την στιγμή που θα αναμίξεις τα δύο μέρη ο χρόνος εργασίας κυμαίνεται από λίγα λεπτά έως πολλές ώρες ανάλογα με την ποσότητα του επιταχυντή που περιέχει.

Για να κολλήσεις δύο ξύλα, πέρασε από ένα λεπτό στρώμα και στα δύο και σκούπισε ότι μπορείς με μία χαρτοπετσέτα. Ακολούθως πίεσέ τα μεταξύ τους με μανταλάκια ή σφικτήρες. Σκούπισε και πάλι αμέσως τα περισσεύματα που πιθανόν να ξεχειλίσουν.

Για να κολλήσεις μέταλλο με ξύλο κατ' αρχή καθάρισε το μέταλλο με ασετόν. Βάλε όση κόλλα χρειάζεται για να καλυφθεί το μέταλλο γύρω-γύρω.

Μπορείς να επιταχύνεις την πήξη με θέρμανση. Επί πλέον, όταν το μίγμα θερμανθεί γίνεται αρχικά σαν νερό, απλώνει σε μεγαλύτερη επιφάνεια και μπαίνει πιο βαθιά στους πόρους. Αντίθετα η χαμηλή θερμοκρασία αναστέλλει την πήξη. Προσοχή τον χειμώνα στο μοντελοδρόμιο: αν επισκευάσεις κάποιο σπάσιμο με έποξυ μπορεί να μην αποκτήσει εγκαίρως αντοχή για πτήση.

Καθάρισε τα λερωμένα χέρια σου εγκαίρως με σαπουνάδα και όχι με διαλύτες.

Εποξική ή Εποξιδική ρητίνη (Epoxy Resin)

Είναι όμοιο υλικό με την εποξική κόλλα αλλά πιό ρευστό. Συνδυάζεται με υαλοϋφασμα ή ίνες/ύφασμα άνθρακα για την κατασκευή ελίκων, ή την κατασκευή και ενίσχυση ατράκτων και λοιπών εξαρτημάτων. Η εποξική ρητίνη που προορίζεται για φινίρισμα επιφανειών έχει την ιδιότητα να γυαλοχαρτίζεται πολύ εύκολα.

Κυανοακρυλική κόλλα (Cyanoacrylate, Cya)

Είναι το θαύμα στον κόσμο της κόλλας. Ο χρόνος που περιμέναμε για να στεγνώσει η κόλλα είναι τώρα πρακτικά ανύπαρκτος. Χρειάζονται όμως προσοχή στην χρήση τους. Μπορούν να κολλήσουν ακαριαία το ανθρώπινο δέρμα (πρόσεχε ιδιαίτερα τα μάτια σου) και βγάζουν ατμούς που δεν πρέπει να εισπνέονται. Πολλοί αερομοντελιστές είναι αλλεργικοί σ' αυτή την κόλλα και φυσικά δεν την χρησιμοποιούν.

Οι κυανοακρυλικές κόλλες διαφέρουν μεταξύ τους στην ρευστότητα και τον χρόνο ενεργοποίησής τους. Οι λεπτόρευστες (thin) είναι και οι πιο γρήγορες. Οι παχύρευστες (thick/gap filling) έχουν χρόνο εργασίας μέχρι 30 δευτερόλεπτα.

Για να επιταχυνθεί η δράση των παχύρευστων (αργών) κυανοκρυλικών μπορείς να τις ψεκάσεις - μετά την εφαρμογή της κόλλας και της ακινητοποίησης των κομματιών - με το ειδικό επιταχυντικό υγρό (kicker- accelerator).

Υπάρχουν επίσης ειδικές φόρμουλες ΚΑ για πολυεστερικές κατασκευές, πολυστερίνη, διογκωμένη πολυστερίνη κ.α. Την σειρά συμπληρώνουν ένα υγρό προετοιμασίας της διογκωμένης πολυστερίνης για να μην επηρεάζεται από τις κλασσικές φόρμουλες, και ένας διαλύτης για να ξεκολλάς κολλημένα κομμάτια ή να καθαρίζεις τα χέρια σου.

Οι Κ.Α έχουν χρόνο ζωής (στο ράφι) περίπου ένα χρόνο. Οσο παλιώνουν τόσο αργούν να πήξουν. Διατηρούν καλύτερα σε χαμηλή θερμοκρασία (ψυγείο) αλλά πριν την χρήση τους πρέπει να τις επαναφέρεις σε θερμοκρασία δωματίου. Και κάτι αξιοπερίεργο: δεν πήζουν αν το μπουκαλάκι τους μείνει ανοιχτό στο εργαστήριο. Αν μπουκώσει το λεπτό ρύγχος του φιαλιδίου, τρύπησε το με μία καρφίτσα ή τρυπανάκι 1-1,5 χιλιοστού.

Τρόπος εφαρμογής
Για να κολλήσεις με την λεπτόρευστη φόρμουλα πρέπει πρώτα να φέρεις σε επαφή τα κομμάτια και μετά να στάξεις κόλλα στην ένωσή τους. Η ένωση δεν πρέπει να έχει μεγάλα κενά. Οι σταγόνες προσροφώνται στην χαραμάδα λόγω της μικρής επιφανειακής τάσης και ταυτόχρονα ενεργοποιούνται.

Αν η ένωση δεν έχει καλή εφαρμογή, ή αν θέλεις την άνεση του χρόνου εργασίας, διάλεξε μια από τις παχύρρευστες φόρμουλες. Εφάρμοσε την κόλλα πριν ενωθούν τα κομμάτια, οπότε ανάλογα με την ρευστότητα της έχεις έως 30 δευτερόλεπτα να τα ταιριάξεις στην θέση τους. Για συντόμευση του χρόνου πήξης μπορείς να την ψεκάσεις με τον ειδικό επιταχυντή.

Για να χτίσεις ενισχυτικά φιλέτα βάλε πρώτα στην ένωση λίγη σόδα φαγητού (σκόνη) και ρίξε επάνω της λεπτόρρευστης κυανοακρυλικής.

Μην αναπνέεις τις αναθυμιάσεις της κόλλας και του υγρού επιταχυντή.

Πολυεστερικές ρητίνες (Polyester resin)

Είναι παχύρρευστα υγρά ή πάστα χαρακτηριστικής οσμής, στα οποία προσθέτουμε τις ανάλογες σταγόνες καταλύτη. Χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με υαλοϋφασμα για την κατασκευή ολόκληρων ατράκτων. Σαν κόλλες τις χρησιμοποιούμε για να κολλήσουμε τα διάφορα κομμάτια στις πολυεστερικές ατράκτους αφού οι περισσότερες από τις άλλες κόλλες δεν πιάνουν επάνω σ' αυτό το υλικό. Είναι επίσης προσφορότερες για την στεγανοποίηση του χώρου του κινητήρα από τα λάδια. Ο χρόνος πήξης εξαρτάται και εδώ από τον επιταχυντή που περιέχεται ή θα προστεθεί.

Κόλλες "Επαφής" (contact cement)

Γνωστές και σαν βενζινόκολλες χρησιμοποιούνται για να κολληθούν μεγάλες επιφάνειες. Οι κοινές βενζινόκολλες λιώνουν την διογκωμένη πολυστερίνη γι' αυτό βρίσκουν εφαρμογή μόνο σε βοηθητικές εργασίες. Υπάρχουν όμως παρεμφερείς κόλλες επαφής με άλλη σύνθεση, που είναι κατάλληλες για την επικάλυψη της διογκωμένης πολυστερίνης.
Τρόπος εφαρμογής
Αλειψε και τις δύο επιφάνειες με ένα πολύ λεπτό στρώμα κόλλας. Ασε τες να στεγνώσουν 10 - 15 λεπτά. Πίεσε τα κομμάτια μεταξύ τους. Αυτά θα κολλήσουν με την πρώτη επαφή, γι' αυτό πρόσεξε να είναι στη σωστή θέση.

Θερμοτηκόμενες κόλλες για επικάλυψη

Τα πλαστικά φύλλα επικάλυψης όπως το monokote έχουν ήδη από κατασκευής τους ένα στρώμα τέτοιας κόλλας. Παρόμοια κόλλα προσφέρεται σε υγρή μορφή, για να ενισχύσεις την προσκόλληση των πλαστικών φιλμς (αραιή κόλλα), ή για να κολλήσεις υφασμάτινα επενδυτικά υλικά που δεν έχουν καθόλου κόλλα (πυκνή κόλλα).
Τρόπος εφαρμογής
Πέρνα στις επιφάνειες που θα πατήσει το επενδυτικό υλικό ένα χέρι υγρής κόλλας και άσε την να στεγνώσει. Γυαλοχάρτισε ελαφρά την στεγνή κόλλα να φύγουν οι ανωμαλίες. Εφάρμοσε το επενδυτικό φιλμ σύμφωνα με τις οδηγίες του.

Αλλες κόλλες

Η θερμοτηκόμενη κόλλα (hot melt) εφαρμόζεται με το ειδικό πιστολάκι. Με τέτοια κόλλα κατασκευάζονται τα έτοιμα ξύλινα μοντέλα που έχουν κατακλύσει την αγορά.

Από τις κόλλες που προορίζονται για να κολλάνε χαρτιά μόνο η τύπου stic μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προσκόλληση του χαρτιού επικάλυψης και μάλιστα μόνο στα πολύ μικρά μοντέλα. Σαν συνδετικό μέσον για την επικόλληση του χαρτιού χρησιμοποιούμε συνήθως κάποιο βερνίκι ή αραιωμένη υδατοδιαλυτή κόλλα.

Υπάρχουν φυσικά και άλλες κόλλες που δεν βρίσκουν εφαρμογή στο χόμπυ μας. Αν αμφιβάλλεις για την καταλληλότητα κάποιας κόλλας κάνε πρώτα μερικά πειράματα σε όμοια αλλά άχρηστα υλικά.

Διάβασε πάντα τις οδηγίες που αναγράφονται στο κουτί της κόλλας για τον τρόπο χρήσης και τις πιθανές προφυλάξεις.

 

ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΛΛΗΜΑ ΞΥΛΩΝ

Οταν κολλάς με κόλλες που θέλουν χρόνο για να στερεοποιηθούν και αποκτήσουν όλη τους την αντοχή, πρέπει να ακινητοποιείς τα κομμάτια στην σωστή θέση. Τα προσφορώτερα εργαλεία γι' αυτή την δουλειά είναι : οι καρφίτσες, τα μανταλάκια, οι σφιγκτήρες, τα λάστιχα και η χαρτοταινία.

 

Αν περάσεις καρφίτσα σε ένα λεπτό πηχάκι (πάχους έως 2-2,5 χιλ) αυτό θα ανοίξει και θα χάσει την αντοχή του. Τα λεπτά πηχάκια να τα ακινητοποιείς καρφώνοντας τις καρφίτσες "χιαστί" απ' έξω. Μεγαλύτερα πηχάκια αντέχουν σε "απ' ευθείας καρφίτσωμα". Εν γένει βύθιζε τις καρφίτσες υπό γωνία, και πριν της τραβήξεις να τις περιστρέφεις στον άξονά τους για να ελευθερώνονται από πιθανή επαφή τους με την κόλλα της κατασκευής.

Τα κοινά μανταλάκια είναι κατάλληλα για να κρατάνε παράλληλα κομμάτια μεταξύ τους .

Αν δεν υπάρχουν μεγάλοι σφικτήρες, κράτα τα κομμάτια με δύο πήχεις και δύο λάστιχα.

 

[ Υλικά ] - [ Το ξύλο Μπάλσα ]

 

Πρώτη σελίδα/Home Περιεχόμενα