Ακροβατικοί Ελιγμοί

ΑΠΛΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΟΙ ΕΛΙΓΜΟΙ

Από ποιά μέρη αποτελούνται οι ακροβασίες;

Ανακύκλωση - Loop

Loop είναι η κυκλική πτήση του μοντέλου σε κατακόρυφο επίπεδο. Αν το κέντρο της περιστροφής βρίσκεται προς την μεριά της καλύπτρας το loop λέγεται εσωτερικό (ή θετικό) και όταν βρίσκεται προς την μεριά της κοιλιάς λέγεται εξωτερικό (ή αρνητικό).

Δεν είναι όλα τα loop ίδια. Κυμαίνονται από ολόκληρα έως και το 1/8 του κύκλου. Ολα αυτά όμως πρέπει να έχουν στθερή ακτίνα και να διαγράφονται στο κατακόρυφο επίπεδο. Η είσοδος και η έξοδος από αυτά πρέπει να είναι ευθεία γραμμή ιδίως αν είναι μέρος άλλης μανούβρας. Τα φτερά πρέπει να είναι πάντα κάθετα προς το επίπεδο περιστροφής.

Για να εκτελέσεις ένα loop με σταθερή ακτίνα μη φανταστείς ότι το μόνο που χρειάζεται είναι να τραβήξεις το elevator και να το κρατήσεις σταθερό σε ένα σημείο. Στην διάρκεια της ανακύκλωσης η άντωση των φτερών μπορεί μεν να κρατηθεί σταθερή αλλά το άνυσμα του βάρους άλλοτε δρα προς το εσωτερικό του κύκλου και άλλοτε προς το εξωτερικό, αυξάνοντας και ελλατώνοντας την συνολική κεντρομόλο αντίστοιχα. Οταν φυσικά δρα σε γωνία παράλληλη με τον άξονα (στα δύο σημεία που η άτρακτος είναι κατακόρυφη προς το έδαφος), δεν επηρεάζει την κεντρομόλο, αλλά επιβραδύνει ή επιταχύνει αντίστοιχα το σκάφος.

Εκτέλεση: Εστω ότι θα κάνεις ένα ολόκληρο εσωτερικό loop σε νηνεμία, από ευθεία οριζόντια πτήση. Τράβα up elevator. Μετά το πρώτο όγδοο του κύκλου άρχισε να χαλαρώνεις σιγά - σιγά το elevator όσο χρειάζεται για να μην μικρύνει (ή να μην ανοίξει) ο κύκλος. Στο μισό του κύκλου που το μοντέλο βρίσκεται ανάποδα πρέπι να έχεις το λιγότερο up. Ελλάτωσε τις στροφές και άρχισε να τραβάς και πάλι up elevator καθώς μπαίνεις στο καθοδικό μερος του loop, ιδίως στο τελευταίο τέταρτο. Την στιγμή που ολοκληρώνεται ο κύκλος άσε γρήγορα το stick για να βγεις στην ευθεία οριζοντία.

Τα μυστικά του καλού loop όταν φυσάει: Συνήθως τα loop ξεκινάνε κόντρα στον άνεμο. Στο πρώτο μισό του κύκλου πρέπει να αφήσεις το μοντέλο να προχωρήσει λίγο, γι' αυτό μη τραβήξεις όλο το elevator όπως σε νηνεμία. Καθώς το μοντέλο περνάει την κορυφή, ο άνεμος το σπρώχνει από την ουρά και τότε πρέπει να τραβήξεις περισσότερο το elevator αλλιώς το δεύτερο μισό του κύκλου θα γίνει μεγαλύτερο και το loop θα μοιάζει με αυγό.

Στο δεύτερο μισό του loop συμφέρει να ελαττώσεις τις στροφές για να διατηρήσεις κατά το δυνατόν την συμμετρία στους χρόνους που αναλώνονται στο ανερχόμενο και το κατερχόμενο ημικύκλιο. Οταν φυσάει μην κλείσεις όλο τον κινητήρα, γιατί τότε το μοντέλο δεν θα προχωρήσει κόντρα στον άνεμο και θα ολοκληρώσει την κάθοδό του και την περιστροφή του μακρυά από το σημείο που ξεκίνησε.

Αν το loop πρέπει να αρχίσει μαζί με τον άνεμο, τράβα περισσότερο up elevator στο ξεκίνημ για να μην απομακρυνθεί και χαλάρωσέ το περισσότερη ώρα στην κορυφή για να καλύψει το επιθυμητό ίχνος κόντρα στον άνεμο.

Αξονική περιστροφή - Roll

Roll είναι η περιστροφή του μοντέλου γύρω από τον διαμήκη άξονά του. Μπορεί να είναι μία ολόκληρη περιστροφή 360^ο ή μέρος της. Μπορεί επίσης να είνα συνεχές και σταθερό, ή διακοπτόμενο. Αν και στους κανονισμούς δεν ορίζεται αν θα κάνεις αριστερά ή δεξιά roll, υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να κάνεις και τα δύο γι' αυτό πρέπει να προπονηθείς. Ο χρόνος περιστροφής κυμαίνεται από ένα ποσοστό του δευτερόλεπτου έως και μερικά δευτερόλεπτα ανάλογα με την μανούβρα. Ο ρυθμός της περιστροφής πρέπει να διατηρείται ο ίδιος σ' όλη την διάρκεια του ελιγμού.

Αν το roll είναι αργό, δεν μπορεί να κρατηθεί στο ίδιο ύψος χωρίς να κάνουμε διορθώσεις. Οταν τα φτερά είναι κατακόρυφα (knife edge) δίνουμε rudder για να στραφεί η έλξη προς τα επάνω και στην ανάστροφη θέση δίνουμε down elevator.

Εκτέλεση: Εστω ότι θα κάνεις ένα αργό δεξιόστροφο roll. Δώσε μία κλίση στο stik των ailerons και κράτα το σταθερό. Καθώς πλησιάζει το πρώτο τέταρτο προσθέτεις τμηματικά αριστερό rudder. Η μέγιστη κίνηση του rudder θα συμπέσει με την κατακόρυφη θέση του φτερού. Καθώς διανύει το δεύτερο τέταρτο αφαιρείς σταδιακά το rudder ενώ ταυτόχρονα δίνεις σταδιακά λίγο down elevator. Η μέγιστη κίνηση του elevator θα συμπέσει με την ανάποδη θέση του μοντέλου. Στο τρίτο τέταρτο αφαιρείς το elevator ενώ δίνεις δεξί rudder. Η μέγιστη εκτροπή του rudder θα συμπέσει με την κατακόρυφη θέση του φτερού. Στο τελευταίο τέταρτο αφαιρείς το rudder και ΑΝ χρειάζεται δίνεις ένα στιγμιαίο τσίμπημα up elevator. Λίγο πριν οριζοντιωθούν τα φτερά άφησε τα ailerons να επιστρέψουν στο κέντρο για να τελειώσει η άσκηση με τα φτερά οριζόντια. το πόσο πριν πρέπει να αφήσεις το stick εξαρτάται από την ταχύτητα του (των ) servo των ailerons και την αδράνεια περιστροφής των φτερών.

Το μυστικό του επιτυχημένου roll είναι: Αρχισε να δίνεις τις διορθωτικές εντολές μαλακά αρχίοντας λίγο πριν το μοντέλο βρεθεί στις προαναφερθείσεςς θέσεις και αφαίρεσέ τες σιγά σιγά καθώς τις περνάει. Είναι ευνόήτο ότι αν οι διορθώσεις είναι μεγαλύτερες ή μικρότερες από ότι χρειάζεται το ίχνος του μοντέλου δεν θα είναι ευθεία.

Θεωρητικά δίνοντας στα ailerons μία σταθερή κλίση, αναμένουμε ομοιόμορφο ρυθμό περιστροφής. Ομως επειδή υπεισέρχεται η διόρθωση με το rudder, σε ορισμένα μοντέλα ο ρυθμός περιστροφής αυξάνει στο πρώτο τέταρτο, και ελαττώνεται στο τελευταίο τέταρτο. Στα σημεία αυτά ο χειριστής μειώνει και αυξάνει αντίσχοιχα την κλίση των ailerons.

Στροφή με απώλεια στήριξης - stall turn

Ολα τα σχήματα που υπάρχουν στα βιβλία και τους κανονισμούς, δείχνουν το σκέλος ανόδου σε απόσταση από το σκέλος καθόδου (όπως το σχήμα αριστερά), νομίζοντας ότι έτσι γίνεται καλύτερα αντιληπτή η άσκηση. Ομως η σωστή παράσταση είναι αυτή που φαίνεται στο σχήμα δεξιά. Το σκέλος ανόδου πρέπει να συμπέσει με το σκέλος καθόδου.

Tο σωστό stall turn είναι αυτό που η περιστροφή γίνεται γύρω από το κέντρο βάρους του, ή έστω γύρω από το ένα ακροπτερύγιο (δεξιά). Αν η περιστροφή γίνει γύρω από ένα νοητό σημείο μακρυά από το ακροπτερύγιο, ο ελιγμός αυτός είναι το wing over (αριστερά).

Εκτέλεση: Από την ευθεία οριζοντία τράβα up elevator για να εκτελέσεις 1/4 loop και να μπεις σε κατακόρυφη άνοδο. (Το ίδιο μπορεί να γίνει από ανάποδη οριζοντία πτήση με down elevator). Οταν φθάσει στο ύψος που πρέπει κόψε το κινητήρα στην μέση. Μόλις το μοντέλο δείξει σημάδια ακινητοποιήσης, δώσε όλο το rudder προς την επιθυμητή πλευρά. Μόλις αρχίσει η περιστροφή κόψε όλο τον κινητήρα (ρελαντί). Την ώρα που τελιεώνει η περιστροφή ίσως χεριαστεί λίγο αντίθετο rudder για να μην κουνηθεί σαν εκκρεμές και να εδραιώσει το κατακόρυφο ίχνος του. Ανάλογα απο που φυσάει, διόρθωσε το ίχνος της ανόδου και της καθόδου με elevator ή/και rudder. Την στιγμή της περιστροφής αν είναι ανάγκη δώσε ταυτόχρονα aileron για να μη ρολάρει ή elevator για να μην πέσει μπροστά ή πίσω.

Το μυστικό του stall turn είναι: Μην κλείσεις τελείως τον κινητήρα. Μόνο όσο χρειάζεται για να κρατηθεί για λίγο μετέωρο (σαν ελικόπτερο) και να μην πέσει προς τα πίσω με την ουρά πριν την περιστροφή. Περισσότερς στροφές ή κίνηση του rudder πριν μηδενιστεί η κατακόρυφη ταχύτητά του και θα κάνει wing over.

Περιδίνηση - spin

Αριστερά: σχηματική παράσταση 3 περιστροφών σε θετική περιδίνηση. Δεξιά: Η είσοδος και οι θέσεις του αεροπλάνου σε μία περιστροφή θετικής περιδίνησης

Τα spin μπορεί να είναι θετικά ή αρνητικά. Το θετικό spin γίνεται με up elevator και με rudder και aileron προς την μεριά της επιθυμητής περιστροφής. Το ανάποδο spin γινεται με down elevator,ailerons προς την μεριά της επιθυμητής στροφής, αλλά με αντίθετο rudder. Το γκάζι και στις δύο περιπτώσεις είναι (συνήθως) στο ρελαντί. Το spin μπορεί να γίνει και με τελείως σβηστό κινητήρα ή με ανεβασμένες στροφές αν το μοντέλο δεν μπαίνει εύκολα. Αν το μοντέλο στολλάρει ρίχνοντας περισσότερο το ένα από τα δύο φτερά, το spin συμφέρει να γίνει προς την μεριά του φτερού που έχει την τάση να πέσει χαμηλότερα (να στολλάρει περισσότερο).

Εκτέλεση: Για να κάνεις ένα θετικό spin πέτα ευθεία, ελάττωσε τις στροφές και τράβα σταδιακά όλο το elevator να σηκωθεί η μύτη, να πέσει η ταχύτητά του και να στολλάρει. Σ' αυτή την φάση δεν πρέπει να πάρει ύψος - μόνο να ανέβει η μύτη. Κράτα το elevator τραβηγμένο σε όλη την διάρκεια του spin. Μόλις αρχίσει να πέφτει η μύτη βάλε rudder και ailerons. Μέτρα τις στροφές που θέλεις (1-3). Για να βγείς από το spin άσε όλα τα πηδάλια να επιστρέψουν στο κέντρο τους. Ανάλογα με τον τύπο και το τριμάρισμα του μοντέλου αυτό πρέπει να γίνει από 15^ο έως και μισή στροφή πριν την επιθυμητή διεύθυνση εξόδου. Μετά την έξοδο βύθισε για λίγο κατακόρυφα για να αποκτήσεις ταχύτητα. Στο κατάλληλο ύψος τράβα το elevator για να επανέλθει σε οριζόντια πτήση.

Το μυστικό του καλού spin είναι: Το σωστό κέντρο βάρους και η μεγάλη κίνηση του elevator. Για να μπεί σε spin το μοντέλο πρέπει να είναι σχεδόν "ακίνητο" για να στολλάρει. Αν η ταχύτητα την στιγμή που έδωσες rudder και aileron είναι μεγάλη, το μοντέλο θα κάνει snap roll. Αυτό δεν είναι spin και βαθμολογείται με "μηδέν".

Συχνοί απλοί και σύνθετοι ελιγμοί

Τα κουβανέζικα οκτάρια

[ εισαγωγή στην F3A ] - [ προπόνηση & αγώνας ] - [ η σημερινή πραγματικότητα ] - [ το pattern F3A-GR ] - [ aresti ]

  [ τριμάρισμα F3A - Α' μέρος ] - [ Β' μέρος ] - [ Γ' μέρος ]