Οδηγίες για την κατασκευή ενός απλού αλλά πρακτικού "πάνελ"
- Μήπως το "πάνελ"που έχεις δεν μπορεί να ανάψει τα "κρύα" μπουζί;
- Εχεις κάψει τα περισσότερα μπουζί την ώρα που συνδέεις το ρεύμα;
- Η αντλία δουλεύει μόνο στην μία φορά;
- Τα ηλεκτρονικά "πάνελ"του εμπορίου είναι ακριβά;
- Δεν χωράνε στον διαθέσιμο χώρο της εργαλειοθήκης;
Στο εμπόριο κυκλοφορούν αρκετά καλά "πάνελ"αλλά δεν έχεις να χάσεις τίποτε αν α
ξιολογήσεις και αυτή την απλή ερασιτεχνική κατασκευή πριν καταλήξεις σε ένα από τα έτοιμα.
Τι παραπάνω μπορεί να προσφέρει ένα "πάνελ"σαν αυτό;
Το "πάνελ"που παρουσιάζω εδώ, το έφτιαξα πριν 35 χρόνια και με εξυπηρετεί ακόμα και
σήμερα χωρίς κανένα πρόβλημα.
Και η εξήγηση είναι μία : "Το απλό δεν έχει προβλήματα".
Και είναι απλό γιατί δεν βασίζεται σε ηλεκτρονικά κυκλώματα αλλά σε ηλεκτρικά, όπως αυτά
που αναφέρουν τα σχολικά βιβλία.
Υπάρχουν τρία επί μέρους κυκλώματα, ένα για το στάρτερ, ένα για το μπουζί και
ένα για την αντλία καυσίμου. Και τα τρία τροφοδοτούνται από ένα συσσωρευτή 12V (6-7Ah).
Πολλοί θα αντικρούσουν ότι οι αντιστάσεις που έχει καταναλώνουν την ισχύ του συσσωρευτή.
Και λοιπόν; Ο συσσωρευτής 7Αh, κρατάει για αρκετές εξόδους πριν χρειαστεί επαναφόρτιση.
(Αν και δεν είναι μυστικό ότι οι συσσωρευτές μολύβδου πρέπει να φορτίζονται αμέσως μετά την
χρήση τους).
Το προτεινόμενο "πάνελ"μπορείς να το φτιάξεις και εσύ με απλά εργαλεία.
Τα υλικά υπάρχουν σε όλα τα καταστήματα ηλεκτρονικών ειδών.
Αριστερά: Τυπική διάταξη των υλικών στο σασί. Δεξιά: Το διάγραμμα
συνδεσμολογίας σε κατοπτρική διάταξη (δηλαδή όπως φαίνεται από την πίσω πλευρά του σασί).
Το σασί
Πριν ξεκινήσεις την υλοποίηση μέτρα τον διαθέσιμο χώρο στην εργαλειοθήκη σου, ώστε
να κόψεις το αντίστοιχο κομμάτι αλουμίνιου ή πλέξιγκλας, για το σασί. Μετά άνοιξε τις
τρύπες ανάλογα με τις διαμέτρους των υλικών.
Η προαιρετική διάταξη των στοιχείων που δείχνει το σχέδιο, είναι εργονομική και στην
λειτουργία του από μπροστά, και στην συνδεσμολογία του από το πίσω μέρος.
Αν το σασί είναι αλουμινένιο πρόσεξε να μην βραχυκυκλώσουν οι επαφές μέσω αυτού.
Στην περίπτωση αυτή βάλε μονωμένα υλικά ή παρέμβαλε ένα μονωτικό υλικό.
Οι ενώσεις
Τα καλώδια γύμνωσέ τα μόνο στις άκρες τους. Οι ενώσεις των καλωδίων με τα διάφορα στοιχεία
μπορεί να γίνουν είτε κολλώντας τα με καλάϊ (με ηλεκτρικό κολλητήρι), είτε βιδώνοντάς
τα με βίδες. Το βίδωμα συνιστάται για το κύκλωμα του μπουζί, επειδή τα "κρύα" μπουζί τραβάνε
πολύ ρεύμα που μπορεί να λειώσει το καλάϊ των ενώσεων.
Αν το καλώδιό σου είναι πολύκλωνο, πριν το βιδώσεις, σχημάτισε σε κάθε άκρη μια θηλειά,
και γάνωσέ την με καλάϊ για να μην ξεφτίσει με το σφίξιμο.
Πρόσεξε να μην βρεθούν δύο ενώσεις πολύ κοντά μεταξύ τους γιατί μπορεί στο μέλλον να
βραχυκυκλώσουν. Η ιδανική προστασία των γυμνών άκρων γίνεται με θερμοσυστελλόμενο μακαρόνι.
Το κύκλωμα τροφοδοσίας
Τα καλώδια που ενώνουν τον συσσωρευτή με το πάνελ πρέπει να είναι χοντρά (όπως η διατομή των
καλωδίων του στάρτερ. Οι ακροδέκτες που
ενώνονται με τον συσσωρευτή δεν πρέπει να είναι μόνιμα κολλημένοι αλλά να μπορούν να
αποσυνδέονται αμέσως, με κάποιο συρταρωτό κλιπάκι/κροκοδειλάκι, είτε για την μεταφορά, είτε για
την φόρτιση. Μην παραλείψεις την ασφάλεια 10Α (μέσα σε θήκη).
Η πολικότητα του συσσωρευτή στο κύκλωμα δεν εγείρει πρόβλημα αφού μπορείς είτε να την αντιστρέψεις,
είτε να αντιστρέψεις τις επαφές του στάρτερ και της αντλίας καυσίμου για να λειτουργούν κατά
την επιθυμητή φορά. Το μπουζί δεν επηρεάζεται από την πολικότητα. Προσοχή χρειάζεται μόνο η επιλογή
της πολικότητας στην σύνδεση του αμπερόμετρου.
Το κύκλωμα του στάρτερ
Το στάρτερ τροφοδοτείται απ' ευθείας με 12 V και τα καλώδια από τον συσσωρευτή μέχρι τους
ακροδέκτες πρέπει να είναι χοντρά.
Βάλε τον ακροδέκτη με το θετικό πόλο κόκκινο και τον άλλο μαύρο για να μπαίνουν πάντα στην
ίδια θέση οι ομόχρωμες μπανάνες του στάρτερ.
Το κύκλωμα του μπουζί
Σ' αυτό το κύκλωμα υπάρχει ένα αμπερόμετρο με διπλή αποστολή.
Αφ' ενός να σε βοηθάει να ρυθμίσεις την ένταση του ρεύματος ανάλογα με το μπουζί, και αφ' ετέρου
να σου δείχνει πότε το κύκλωμα είναι ανοιχτό (έχει καεί το μπουζί ή κάπου δεν κάνει επαφή).
(Πρόσεχε να συνδέσεις τον ακροδέκτη του οργάνου με την ένδειξη "+" με το καλώδιο που έρχεται από
τον θετικό πόλο της μπαταρίας.)
Το ποτενσιόμετρο (μεταβλητή αντίσταση) συνήθως έχει τρείς ακροδέκτες.
Θα συνδεθεί από τον κεντρικό του ακροδέκτη, και τον ένα από τους άλλους δύο, έτσι ώστε όταν
στρέφεις τον άξονά του σύμφωνα με την φορά του ωρολογίου να μειώνεται η αντίστασή του και να
περνάει περισσότερο ρεύμα.
Στην διάρκεια της τροφοδοσίας του μπουζί, το ποτενσιόμετρο ζεσταίνεται. Η επιλογή της ισχύος
του ποτενσιόμετρου εξαρτάται από τον τύπο των μπουζί.
Για ζεστά - μέτρια μπουζί, που τραβάνε έως 4 Α αρκεί ένα ποτενσιόμετρο 50 W. Για ψυχρά μπουζί,
που τραβάνε περισσότερο από 5 Α, συνιστάται ένα ποτενσιόμετρο με μεγαλύτερη ισχύ, π.χ. 100 W.
Και στις δύο περιπτώσεις η αντίστασή του θα είναι 5 Ω.
Το κύκλωμα της αντλίας καυσίμου
Εδώ παίζει ρόλο η τάση που πρέπει να τροφοδοτείται το μοτεράκι της αντλίας.
Για μοτέρ 6 V πρέπει να ρίξεις την τάση με μία αντίσταση 7-8 Ω. Για μοτέρ μικρότερης τάσης
αύξησέ την σύμφωνα με τον νόμο του Ωμ, ενώ για μοτέρ 12 V αφαίρεσέ την τελείως.
Αν δεν μπορείς να βρείς αντίσταση 7-8 Ω, μπορείς να βάλεις παράλληλα δύο αντιστάσεις 15-16 Ω
μικρότερης ισχύος.
Η αντίσταση αυτή (ή οι δύο αντιστάσεις αντίστοιχα) έχει μεγάλο φυσικό μέγεθος και πρέπει
να στερεωθεί καλά, εν ανάγκη με κάποιο πρόσθετο υποστήριγμα.
Το ηλεκτρικό διάγραμμα δεν δείχνει διακόπτη για την αντλία γιατί υπάρχουν τέσσερεις περιπτώσεις:
- να έχει η αντλία ενσωματωμένο διακόπτη.
- να την λειτουργείς και μάλιστα κατά την επιθυμητή φορά (γέμισμα-άδειασμα) βάζοντας
τις μπανάνες της με την μία ή την άλλη φορά στους ακροδέκτες του "πάνελ".
- να παρεμβάλεις ένα απλό διακόπτη μεταξύ των επαφών 1 και 3 ή 2 και 4 για να
ανοιγοκλείνεις την αντλία, κατά την μία φορά περιστροφής. Για την αντίθετη φορά θα πρέπει
να αλλάζεις τις κύριες επαφές.
- να βάλεις διακόπτη 2 πόλων/3 θέσεων. Με τον διακόπτη αυτό στην μεσαία θέση η αντλία είναι
OFF, ενώ στην μία ακραία θέση γεμίζει την δεξαμενή και στην άλλη την αδειάζει.
Η σύνδεση του διακόπτη της αντλίας καυσίμου
Ο διακόπτης
2 πόλων/3 θέσεων και η συνδεσμολογία του.
Η αρίθμηση των επαφών είναι όπως εμφανίζεται στο σχέδιό μας,
και όχι όπως πιθανόν να εμφανίζεται επάνω στον διακόπτη του εμπορίου.
- Θεώρησε ότι το κύκλωμα που δείχνει το σχέδιο είναι κομμένο μεταξύ των επαφών Νο 1 - Νο 3,
και Νο 2 - Νο 4.
- Σύνδεσε τις μεσαίες επαφές Νο 1 και Νο 2 του διακόπτη στις θέσεις του κυκλώματος με τον
ίδιο αριθμό.
- Σύνδεσε τις υποδοχές της αντλίας Νο 3 και Νο 4 στις επαφές του διακόπτη με τον ίδιο αριθμό
(το ίδιο αποτέλεσμα θα πάρεις αν τις ενώσεις στις Νο 5 και Νο 6).
- Τέλος γεφύρωσε την επαφή Νο 3 με την Νο 6 και αντίστοιχα την επαφή Νο 4 με την Νο 5.
Τα δύο αυτά καλώδια δεν πρέπει να βραχυκυκλώνουν μεταξύ τους.
Οι υποδοχές των καλωδίων της αντλίας μπορεί να είναι εξωτερικές, οπότε η σύνδεση γίνεται
με μπανάνες, ή εσωτερικές και μόνιμες αν η αντλία είναι στερεωμένη μόνιμα μέσα στην
εργαλειοθήκη.
Και μία δόση ασφάλειας
Δεν πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα επαφής μεταλλικών αντικειμένων (εργαλείων) με το πίσω
μέρος του "πάνελ" που θα μπορούσαν να το βραχυκυκλώσουν.
Κατά την μεταφορά από το σπίτι στο μοντελοδρόμιο και αντίθετα, αποσύνδεε τον συσσωρευτή.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΥΛΙΚΩΝ
-
σασί από αλουμίνιο ή πλέξιγκλας ή άλλο κατάλληλο ηλεκτρολογικό υλικό
- βίδες στήριξης
- θήκη ασφάλειας
- ασφάλεια 10 Α βραδείας τήξης (και εφεδρικές)
- ποτενσιόμετρο 5 Ω, 50 - 100 W, με περιστρεφόμενο μπουτόν
- αντίσταση 7-8 Ω, 20 W (ή δύο παράλληλες 15-16 Ω, 10 W)
- αμπερόμετρο 0-10 Α, D.C.
- διακόπτης 3 θέσεων 2 πόλων (6 επαφών)
- 6 υποδοχές για μπανάνες (χρώματα κατ' επιλογή)
- μπανάνες (χρώματα ίδια με τους ακροδέκτες)
- 2 ακροδέκτες για την μπαταρία
- καλώδιο (2,5 τ.χ.)
- θερμοσυστελλόμενο μακαρόνι
- συσσωρευτής μολύβδου, κλειστού τύπου, 12V - 7Ah